केरळमध्ये यावर्षी अमीबिक मेंदुज्वराच्या (Amoebic Meningoencephalitis - AME) रुग्णांच्या संख्येत झालेली वाढ ही वाढत्या आणि आक्रमक चाचण्यांमुळे (aggressive testing) आहे, असे राज्याच्या आरोग्यमंत्री वीणा जॉर्ज यांनी बुधवारी विधानसभेत स्पष्ट केले.
विरोधी पक्ष UDF चे आमदार एन. शमसुद्दीन यांनी विधानसभेत AME च्या वाढत्या रुग्णांवरून स्थगन प्रस्ताव मांडला होता, ज्याला उत्तर देताना आरोग्यमंत्री बोलत होत्या. यावर्षी, १६ सप्टेंबरपर्यंतच्या आकडेवारीनुसार, राज्यात ६९ रुग्ण आढळले असून १९ जणांचा मृत्यू झाला आहे. बहुतेक मृत्यू उत्तर केरळमधील कोझिकोड आणि मलप्पुरम जिल्ह्यांमध्ये झाले आहेत.
काय आहे अमीबिक मेंदुज्वर?
AME हा प्रामुख्याने गोड्या आणि साचलेल्या पाण्यात व पाण्याच्या स्रोतांखालील मातीत राहणाऱ्या 'मुक्त-जीवी अमिबा'मुळे (free-living amoeba) होतो. जेव्हा एखादी व्यक्ती अशा पाण्यात सरळ उडी मारते किंवा पोहते, तेव्हा हा अमिबा नाकावाटे मानवी शरीरात प्रवेश करतो. तो थेट मेंदूपर्यंत पोहोचतो आणि मेंदूच्या ऊतींना नष्ट करतो, ज्यामुळे अखेरीस मृत्यू होतो. जागतिक स्तरावर, 'नेग्लेरिया फॉउलेरी' या अमिबामुळे होणाऱ्या प्रायमरी अमीबिक मेंदुज्वराचा (PAM) मृत्यूदर ९७% आहे.
विधानसभेत बोलताना वीणा जॉर्ज म्हणाल्या, "केरळमध्ये AME चा पहिला रुग्ण २०१६ मध्ये आढळला होता. तेव्हापासून दरवर्षी एक किंवा दोन रुग्ण आढळत होते. २०२३ च्या निपाहच्या उद्रेकानंतर, आम्ही सर्व 'एक्यूट एन्सेफलायटीस सिंड्रोम' (AES) च्या रुग्णांची अमिबासाठीही चाचणी करण्याचा निर्णय घेतला. केरळमधील सर्व जिल्ह्यांमधील मायक्रोबायोलॉजी लॅबमध्ये सध्या अमिबाची तपासणी करण्याची सोय आहे."
"अमीबिक मेंदुज्वराचे रुग्ण भारतातील इतर राज्यांमध्येही आहेत, पण तिथे त्यांची तपासणीच होत नाही. केरळमध्ये, आम्ही केवळ या रुग्णांना वेळेवर शोधत नाही, तर उपचार प्रोटोकॉलद्वारे त्यांचे प्राणही वाचवू शकत आहोत," असे त्या म्हणाल्या.
वीणा जॉर्ज यांनी सांगितले की, केरळ हे २०२४ मध्ये अमीबिक मेंदुज्वराच्या संसर्गासाठी मार्गदर्शक तत्त्वे तयार करणारे भारतातील पहिले राज्य आहे. "त्याच वर्षी, आम्ही तांत्रिक मार्गदर्शक तत्त्वेही जारी केली. आम्ही एक उपचार प्रोटोकॉल विकसित केला आहे. लवकरच, आम्ही संसर्गास कारणीभूत असलेल्या अमिबाचा प्रकार शोधण्यासाठी कोझिकोडमधील लॅबमध्ये पीसीआर चाचणी सुरू करू," असेही त्यांनी जोडले.
त्यांनी दावा केला की, PAM चा जागतिक मृत्यूदर ९७% असताना, राज्य आरोग्य विभागाने वेळेवर निदान करून तो २४% पर्यंत खाली आणला आहे. आरोग्यमंत्र्यांच्या या उत्तरादरम्यान, UDF सदस्यांनी सभागृहातून सभात्याग केला.
