Latest संस्कृती news, Today's Top संस्कृती news Headline

संस्कृती

मदरसा: काळासोबत बदलण्याची आणि स्वतःला अद्ययावत करण्याची वेळ

मोहम्मद मुदस्सीर अशरफी
'मदरसा' किंवा 'मकतब' याचा सरळ अर्थ 'शाळा' असा होतो. मूळतः, हे ठिकाण धर्मनिरपेक्ष आणि केवळ शिक्षणकेंद्रित असायला हवे. सल्तनत काळात जेव्हा दिल्लीत पहिली अशी संस्था स्थापन झाली, तेव्हा ती एक आदर्श शाळा होती, जिचे दरवाजे सर्वांसाठी खुले होते.
मात्र, शतकांच्या ओघात त्यांचे स्व...

18 Aug 2025

9 min(s) read

ऐ सुब्ह-ए-वतन… भारतीय स्वातंत्र्याचा काव्यरूपी इतिहास लिहिणारे शायर

जाहिद खान
समद यार खाँ उर्फ सागर निजामी यांचे नाव क्रांतिकारी शायरांमध्ये पहिल्या रांगेत घेतले जाते. त्यांची गणना आपल्या काळातील चार मोठ्या शायरांमध्ये केली जात असे. सागर निजामी हे देशाचे पहिले पंतप्रधान पंडित जवाहरलाल नेहरू आणि भारताच्या कोकिळा सरोजिनी नायडू यांचेही आवडते शायर होते.
शायरीसो...

15 Aug 2025

9 min(s) read

हिंदू-मुस्लीम सौहार्द : रियाच्या हाताने अमनताने शिवमला बांधली राखी

रक्षाबंधनाच्या एक दिवस आधी, भाऊ-बहिणीच्या नात्याचा उत्सव साजरा करणाऱ्या सणाच्या दिवशी, अकिल अहमद आपल्या मुलगी अमनतासोबत मुंबईच्या गोरेगावमधील मिस्त्री कुटुंबाच्या दारावर पोहोचले. तृष्णा मिस्त्री यांनी जेव्हा दार उघडले, तेव्हा त्यांच्यासाठी तो एक सुखद धक्का होता.
ही दोन्ही कुटुंबे गेल्या वर्षì...

13 Aug 2025

4 min(s) read

स्वातंत्र्यलढ्यातील प्रगतिशील शायर: ज्यांच्या शब्दांनी पेटवली क्रांतीची ज्योत

जाहिद खान

प्रगतिशील चळवळीतून पुढे आलेल्या सर्व प्रगतिशील शायरांचे स्वप्न भारताचे स्वातंत्र्य हेच होते. १९४२ ते १९४७ हा काळ प्रगतिशील चळवळीचा सुवर्णकाळ होता. ही चळवळ हळूहळू देशाच्या सर्व भाषांमध्ये पसरत गेली आणि प्रत्येक भाषेत एका नवीन सांस्कृतिक आंदोलनाने जन्म घेतला.

या आंदोलनांच...

12 Aug 2025

6 min(s) read

स्वातंत्र्यलढ्याची मशाल पेटवणारे उर्दू शायर: ज्यांच्या कविता बनल्या क्रांतीची प्रेरणा

जाहिद खान
क्या हिन्द का ज़िंदाँ काँप रहा है गूँज रही हैं तक्बीरें
देशाचे स्वातंत्र्य लाखो-करोडो लोकांच्या बलिदानाचा परिणाम आहे. ज्यामध्ये लेखक, कलाकार आणि सांस्कृतिक कार्यकर्त्यांनीही एक महत्त्वाची भूमिका बजावली. उर्दू साहित्यातील मोठे शायर (कवी) स्वातंत्र्याच्या आंदोलनात आघाडीवर होते.
मौ...

11 Aug 2025

12 min(s) read

भारताच्या सांस्कृतिक वैभवात अमुल्य भर टाकणारे १० दिग्गज मुस्लीम साहित्यिक-कलावंत

गौस सिद्दीकी, नवी दिल्ली

स्वतंत्र भारतात साहित्य आणि कला क्षेत्रात मुस्लिमांनीही उल्लेखनीय कामगिरी केली आहे. यापैकी अनेक जणांना राष्ट्रीय स्तरावर ओळख मिळाली, तर काहींनी जागतिक स्तरावर आपली ओळख निर्माण केली.

विविध भाषांमधील साहित्यात मुस्लिमांचे योगदान सुवर्ण अ&...

11 Aug 2025

12 min(s) read

अहमदाबादेत धूम इम्रानभाईंच्या राख्यांची

दरवर्षी रक्षाबंधनला गुजरातच्या अहमदाबादमधील एका गजबजलेल्या बाजारपेठेत डोळ्यांना सुखावणारं एक दृष्य पाहायला मिळतं. मिल्लत नगरमध्ये असलेलं राखीचं रंगीबेरंगी दुकान एक वेगळीच कहाणी सांगतं. या दुकानाचा मालक राखी विक्रेता मोहम्मद इम्रान आपल्या दुकानात येणाऱ्या प्रत्येक ग्राहकाला हसतमुखाने सामो...

09 Aug 2025

2 min(s) read

उधमपूरच्या विद्यार्थ्यांनी सैनिकांसाठी बनवल्या राख्या; 'ऑपरेशन सिंदूर'साठी मानले आभार

यंदाच्या रक्षाबंधनानिमित्त जम्मू आणि काश्मीरमधील उधमपूर येथील विद्यार्थ्यांनी भारतीय सैनिकांसाठी हाताने राख्या आणि ग्रीटिंग कार्ड्स तयार केली आहेत. 'ऑपरेशन सिंदूर'मध्ये सैनिकांनी दाखवलेल्या शौर्याबद्दल आणि देशाचे रक्षण केल्याबद्दल त्यांचे आभार मानण्यासाठी विद्यार्थ्यांनी हे केले आहे. याव&...

05 Aug 2025

2 min(s) read

जम्मू-काश्मीरच्या अनंतनाग जिल्ह्यात उत्खननात सापडल्या प्राचीन हिंदू मुर्त्या

अनंतनाग

जम्मू-काश्मीरमधील अनंतनाग जिल्ह्यात एका झऱ्याच्या नूतनीकरणाचे काम सुरू असताना प्राचीन हिंदू मूर्ती सापडल्या आहेत, अशी माहिती अधिकाऱ्यांनी दिली. दक्षिण काश्मीरमधील ऐशमुकामच्या सालिया भागातील करकूट नाग येथे या मूर्ती आणि शिवलिंग सापडले.

या स्थळाचे काश्मिरी पंडितांसाठ...

04 Aug 2025

2 min(s) read

थरच्या वाळवंटात सापडले हडप्पाकालीन अवशेष

राजस्थानचा शुष्क पश्चिम भाग असलेल्या थरच्या वाळवंटात संशोधकांनी पहिल्या पुष्टी झालेल्या हडप्पा वसाहतीचा शोध लावला आहे, ज्यामुळे प्राचीन सिंधू संस्कृतीच्या ज्ञात पैलूंवर अधिक प्रकाशझोत पडण्याच्या दृष्टीने महत्त्वपूर्ण संकेत मानले जात आहेत. हा राजस्थानमधील या वाळवंटातील सिंधू संस्कृतीच्या अस&...

02 Aug 2025

3 min(s) read

हज २०२६ : आता ‘या’ तारखेपर्यंत करता येणार अर्ज

हज २०२६ यात्रेसाठी अर्ज करण्याची अंतिम मुदत वाढवण्यात आली आहे. आता इच्छुक यात्रेकरू ७ ऑगस्ट २०२५ पर्यंत आपले अर्ज सादर करू शकतात. यापूर्वी अर्ज करण्याची शेवटची तारीख ३१ जुलै होती. विविध राज्य हज समित्यांकडून मिळालेल्या विनंत्यांनंतर हा निर्णय घेण्यात आला आहे.
एका अधिकृत निवेदनात सांगण्यात आले आहे...

03 Aug 2025

2 min(s) read

थिरुप्परनकुंदरम : हिंदू, जैन आणि मुस्लिम समाजाने ‘असा’ दिला सौहार्दाचा संदेश

तमिळनाडूतील मदुराईजवळ थिरुप्परनकुंदरम हे एक नयनरम्य गाव आहे. तलाव आणि मंदिरांसाठी प्रसिद्ध असलेल्या या ठिकाणाचे मुख्य आकर्षण म्हणजे मध्यभागी उभे असलेले विशाल खडकाचे डोंगर. हा डोंगर सुमारे शेकडो मीटर उंच आहे. याची खासियत अशी की येथे हिंदू, जैन आणि मुस्लिम अशा तिन्ही धर्मांचे पवित्र स्थळ आहे. या ठिकाणी &...

30 Jul 2025

3 min(s) read

दिल्ली : मुस्लिम शेजाऱ्यांच्या मदतीने झाले लक्ष्मी नारायण मंदिराचे पुनर्निर्माण

ओनिका माहेश्वरी, नवी दिल्ली

नवी दिल्लीच्या जाफराबाद परिसरातील एक घटनेने गंगा-जमुनी संस्कृतीचे सर्वात सुंदर चित्र देशासमोर मांडले आहे. ही कहाणी आहे मुस्लिम बहुल ‘अमन लेन’मधील लक्ष्मी नारायण मंदिराची. हे मंदिर अनेक वर्षांपासून जीर्ण अवस्थेत होते. नुकतेच या मंदिराचे पुनर्निर्माण झाल...

21 Jul 2025

5 min(s) read