भारताचे संरक्षणदल प्रमुख (सीडीएस) जनरल अनिल चौहान यांनी मंगळवारी इशारा दिला की चीन, पाकिस्तान आणि बांगलादेश यांच्यातील परस्पर हितसंबंधांचा मेळ भारताच्या स्थिरता आणि सुरक्षेला गंभीर धोका ठरू शकतो.
नवी दिल्लीतील ऑब्झर्व्हर रिसर्च फाउंडेशन (ओआरएफ) या विचारमंचाने आयोजित कार्यक्रमात जनरल चौहान यांनी सांगितले की भारतीय उपखंडात प्रथमच दोन अण्वस्त्रधारी देश, भारत आणि पाकिस्तान, यांच्यात ७ ते १० मे दरम्यान ‘थेट सैन्य संघर्ष’ झाला. याला ऑपरेशन सिंदूर असे नाव देण्यात आले.
चीन-पाकिस्तान गठबंधन आणि शस्त्रास्त्र पुरवठ्याची चिंता
त्यांनी सांगितले की गेल्या पाच वर्षांत पाकिस्तानने आपली ७० ते ८० टक्के शस्त्रास्त्रे आणि सैन्य उपकरणे चीनकडून घेतली. चिनी संरक्षण कंपन्या पाकिस्तानात व्यावसायिक जबाबदाऱ्यांसाठी उपस्थित आहेत. हे दोन्ही देशांमधील रणनीतिक संबंध दर्शवते, असे त्यांनी नमूद केले.
ऑपरेशन सिंदूर: अण्वस्त्रधारी देशांमधील अनोखा संघर्ष
जनरल चौहान म्हणाले, “ऑपरेशन सिंदूर हा एक दुर्मीळ प्रसंग आहे. दोन अण्वस्त्रधारी देश थेट सैन्य संघर्षात सामील झाले. जगात आतापर्यंत शेकडो संघर्ष झाले. पण अशी परिस्थिती प्रथमच उद्भवली.”
त्यांनी सांगितले की भारताने पाकिस्तानच्या अण्वस्त्र ब्लॅकमेलला थेट आव्हान दिले. भारताची अण्वस्त्र धोरण (नो फर्स्ट यूज) ही ताकद आहे. यामुळे पारंपरिक सैन्य कारवाईला वाव मिळतो, असे त्यांनी सिद्ध केले.
चीनच्या सीमेवर कोणतीही हालचाल नाही
त्यांनी स्पष्ट केले की भारत-पाकिस्तान संघर्षादरम्यान उत्तर सीमेवर चीनकडून कोणतीही असामान्य सैन्य हालचाल दिसली नाही. यामुळे हा मर्यादित कालावधीचा संघर्ष होता, असे दिसते.
बांगलादेशची भूमिका आणि बदलते संबंध
सीडीएस यांनी नमूद केले की बांगलादेशची भूमिका चिंतेचा विषय आहे. बांगलादेशात सत्तांतर झाले. माजी पंतप्रधान शेख हसीना यांनी गेल्या वर्षी भारतात आश्रय घेतला. यामुळे द्विपक्षीय संबंधांत तणाव निर्माण झाला. हे भारताच्या रणनीतिक चिंता वाढवते.
आर्थिक संकट आणि बाह्य शक्तींचा प्रभाव
त्यांनी सांगितले की हिंद महासागर क्षेत्रातील अनेक देशांमधील आर्थिक संकटामुळे बाह्य शक्तींना प्रभाव वाढवण्याची संधी मिळाली. यामुळे भारताच्या रणनीतिक कमजोऱ्या वाढू शकतात.
युद्धाचे बदलते स्वरूप आणि भविष्याची तयारी
जनरल चौहान यांनी सांगितले की भारताला पारंपरिक युद्धाबरोबरच सायबर, इलेक्ट्रॉनिक आणि ड्रोन हल्ल्यांसारख्या नव्या युद्धक्षेत्रांसाठी तयार राहावे लागेल. हायपरसॉनिक मिसाइल, बॅलिस्टिक मिसाइल, क्रूझ मिसाइल आणि ड्रोन हल्ल्यांविरुद्ध सध्या पूर्ण संरक्षक यंत्रणा नाही, अशी चेतावणी त्यांनी दिली. ते म्हणाले, “आम्हाला २४ तास आणि वर्षाचे ३६५ दिवस उच्च पातळीवरील सैन्य तयारी ठेवावी लागेल.”
तिन्ही सैन्यदलांची एकजूट
त्यांनी ऑपरेशन सिंदूरदरम्यान दलसेना, वायुसेना आणि नौसेना यांच्यातील ‘पूर्ण समन्वय’ चे कौतुक केले. हा भविष्यातील संयुक्त सैन्य रणनीतीचा आदर्श आहे, असे त्यांनी सांगितले.जनरल चौहान यांची ही चेतावणी भारताच्या भू-राजकीय आव्हानांबाबत आणि युद्धाच्या बदलत्या स्वरूपाबाबत गंभीर संकेत आहे. विशेषतः चीन, पाकिस्तान आणि बांगलादेशसारख्या शेजारी देश प्रत्यक्ष किंवा अप्रत्यक्षपणे भारताच्या सुरक्षेवर परिणाम करू शकतात.
