भारताने सौर ऊर्जा (Solar energy) तयार करण्याच्या क्षमतेत जबरदस्त वाढ केली आहे. तब्बल ४,००० पट (४,०००%) क्षमता वाढल्याची माहिती केंद्रीय वाणिज्य आणि उद्योग मंत्री पीयूष गोयल यांनी दिली आहे. गेल्या दहा वर्षांत देशाने आपल्या गरजेची वीज स्वतः तयार करण्याच्या दिशेने मोठे पाऊल टाकले आहे. हे यश सरकारच्या चांगल्या धोरणांमुळेच मिळाल्याचे त्यांनी सांगितले.
सौर ऊर्जा निर्मितीचा वेग वाढला
गेल्या दहा वर्षांत देशाच्या उत्पादन क्षेत्रातील प्रगतीबद्दल बोलताना मंत्री गोयल म्हणाले की, सूर्यप्रकाशापासून वीज बनवणाऱ्या सौर प्लेट्सची (photovoltaic module) निर्मिती क्षमता जवळपास ३८ पटीने वाढली आहे. तर, या प्लेट्समध्ये वापरल्या जाणाऱ्या सौर सेलची (photovoltaic cell) क्षमता २१ पटीने वाढली आहे. या मोठ्या वाढीमुळे भारताची विजेची गरज भागवण्याची ताकद वाढली आहे. तसेच, जगात स्वच्छ ऊर्जा तयार करणाऱ्या देशांमध्ये भारत एक महत्त्वाचा देश बनला आहे.
स्वतःची ऊर्जा तयार करण्याचे चार सोपे मार्ग
भारताला विजेच्या बाबतीत आत्मनिर्भर बनवण्यासाठी मंत्री गोयल यांनी चार मुख्य गोष्टींवर लक्ष देण्यास सांगितले:
१. नवनवीन शोध: वीज तयार करण्यासाठी उपयोगी ठरतील असे नवीन आणि चांगले तंत्रज्ञान शोधणे.
२. सुविधा वाढवणे: वीज तयार करणे आणि ती लोकांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी आवश्यक सोयी-सुविधा तयार करणे.
३. कच्च्या मालाची सोय: वीज उपकरणे बनवण्यासाठी लागणारा कच्चा माल सहज आणि सतत मिळत राहील याची व्यवस्था करणे.
४. पूर्ण साखळीचा विकास: वीज तयार करण्यापासून ते ती वापरण्यापर्यंतच्या सर्व कामांना एकत्र वाढवणे.
संशोधनासाठी मोठा निधी
पंतप्रधान नरेंद्र मोदींच्या नेतृत्वाखाली सरकारने नुकताच ₹१ लाख कोटींचा 'संशोधन, विकास आणि नवीन शोध निधी' (Research, Development and Innovation Fund) मंजूर केला आहे. या निधीमुळे भारतात कमी खर्चात चांगले संशोधन करता येईल. विकसित देशांमध्ये अशा संशोधनासाठी ₹६-७ लाख कोटी खर्च होतात, पण भारतात ते कमी पैशात शक्य आहे, असे गोयल म्हणाले. या निधीमुळे ऊर्जा क्षेत्रात अनेक नवीन गोष्टी शोधायला मदत होईल.
इलेक्ट्रिक गाड्यांना प्रोत्साहन
मंत्री गोयल यांनी इलेक्ट्रिक गाड्यांचा वापर वाढवण्यासाठी चार्जिंग स्टेशन्स (charging stations) आणि बॅटरी बदलण्याची सोय (battery swapping systems) तयार करण्यावर भर दिला. यामुळे लोकांना परवडणाऱ्या दरात इलेक्ट्रिक गाड्या वापरता येतील आणि प्रवास सोपा होईल.
भारताची ही प्रगती केवळ सौर ऊर्जेपुरती मर्यादित नसून, संपूर्ण देशाला विजेच्या बाबतीत आत्मनिर्भर बनवण्यासाठी उचललेले एक मोठे पाऊल आहे. यामुळे भारताची आर्थिक स्थिती सुधारण्यासोबतच पर्यावरणाची काळजी घेण्याची जागतिक भूमिकाही मजबूत होईल.
