भारतीय सैन्य मोठ्या पुनर्रचनेच्या तयारीत आहे. मिळालेल्या माहितीनुसार यात मानवरहित हवाई वाहने (यूएव्ही) आणि अँटी-यूएव्ही यंत्रणा सर्व युनिट्सच्या तुकडी स्तरावर मानक शस्त्रास्त्र म्हणून समाविष्ट केली जाणार आहेत. ही पुनर्रचना कमांडो बटालियन स्थापन, एकात्मिक ब्रिगेड तयार करणे आणि भविष्यातील युद्धासाठी खास तोफखाना रेजिमेंट्स आणि बॅटरी विकसित करण्याचाही समावेश करेल, अशी माहिती मिळत आहे.
गेल्या काही महिन्यांपासून या योजनांवर चर्चा सुरू होती. मे महिन्यात पहलगाम दहशतवादी हल्ल्यानंतर ऑपरेशन सिंदूरमुळे याला गती मिळाली. या ऑपरेशनमधून मिळालेल्या धड्यांवरून काही बदल केले जाणार आहेत, असं सूत्रांनी सांगितलं. यातील एक उपक्रम म्हणजे पायदळ, बख्तरबंद आणि तोफखाना रेजिमेंट्समध्ये यूएव्ही आणि अँटी-यूएव्ही यंत्रणा समाविष्ट करणे.
सध्या तुकड्यांकडे ड्रोन आहेत, पण त्यांचा वापर दुय्यम यंत्रणा म्हणून होतो. यामुळे सैनिकांना त्यांच्या प्राथमिक जबाबदाऱ्या सोडून ड्रोन हाताळावे लागतात. नवीन उद्दिष्ट आहे प्रत्येक युनिटमध्ये खास ड्रोन हाताळण्यासाठी स्वतंत्र गट तयार करणे. प्रत्येक शाखेला यासाठी खास रचना तयार करण्याचे आदेश देण्यात आले आहेत. यामुळे काही सैनिकांना ड्रोनवर लक्ष केंद्रित करून प्रशिक्षण घेता येईल, असं सूत्रांनी सांगितलं.
पायदळात, उदाहरणार्थ, पथक आणि कंपनी स्तरावर अनेक टेहळणी ड्रोन आणण्याची योजना आहे. यासाठी विविध विभागांतून सुमारे ७० सैनिकांना पुन्हा नियुक्त करावं लागेल. काहींच्या जबाबदाऱ्या बदलाव्या लागतील. पायदळ युनिटमध्ये चार कंपन्यांमध्ये ३६ लढाऊ विभाग आणि इतर सहाय्यक पथकं असतात. प्रत्येक विभाग वेगवेगळी कामं आणि शस्त्रास्त्रं हाताळतो. याशिवाय, सैन्य ३० हलक्या कमांडो बटालियन स्थापन करत आहे.
या बटालियनना ‘भैरव’ असं नाव देण्यात आलं आहे. प्रत्येक बटालियनमध्ये सुमारे २५० सैनिक असतील. ही बटालियन खास प्रशिक्षण घेऊन ठराविक क्षेत्रात तैनात केली जातील. हल्ल्याची क्षमता वाढवण्यासाठी खास मोहिमांसाठी प्रशिक्षित गट असतील. विविध कमांड्स अंतर्गत काम करताना त्यांना विशिष्ट भूमिका आणि उपकरणं दिली जातील.
मिळालेल्या माहितीनुसार, अनेक पायदळ रेजिमेंटल केंद्रांना या बटालियन स्थापन करण्याचे आदेश देण्यात आले आहेत. प्रारंभिक युनिट्स एका महिन्यात कार्यरत होण्याची अपेक्षा आहे. मे महिन्यातील ऑपरेशन सिंदूरने नव्या युगातील सैन्य ऑपरेशन्समध्ये ड्रोनच्या वाढत्या वापराचा खुलासा केला.
तुकडी स्तरावर विविध ड्रोन मानक शस्त्रास्त्र म्हणून समाविष्ट केल्याने प्रशिक्षण, खरेदी आणि देखभाल सुधारेल. सैन्य रुद्र ब्रिगेड्स स्थापन करणार आहे. या ब्रिगेड्समध्ये पायदळ, बख्तरबंद, तोफखाना, यूएव्ही आणि इतर लॉजिस्टिक घटकांचा समावेश असेल.
यासाठी विद्यमान पायदळ, बख्तरबंद आणि तोफखाना ब्रिगेड्सची पुनर्रचना केली जाईल.
यामुळे रुद्र ब्रिगेड्स भविष्यातील युद्धासाठी स्वतंत्रपणे काम करू शकतील. पारंपरिक आणि संकरित युद्धासाठी तैनात होण्याची शक्यता आहे. प्रत्येक ब्रिगेडची लॉजिस्टिक्स आणि नेटवर्क-केंद्रित ऑपरेशन्स विशिष्ट मोहिमा आणि कार्यक्षेत्रानुसार तयार केली जातील. तोफखाना रेजिमेंटसाठी, प्रत्येकी जास्त तोफा असलेल्या दोन बॅटरी स्थापन करण्याचा विचार आहे.
याशिवाय, टेहळणी आणि लढाऊ ड्रोनसह तिसरी ड्रोन बॅटरी जोडली जाईल. सध्या प्रत्येक तोफखाना रेजिमेंटमध्ये तीन बॅटरी असतात, प्रत्येकी सहा तोफांसह. याशिवाय, दिव्यास्त्र तोफखाना बॅटरी तयार केल्या जात आहेत. या बॅटरी पुढील पिढीच्या लांब पल्ल्याच्या तोफा आणि लॉइटरिंग म्युनिशन्ससह सुसज्ज असतील. या टेहळणी करू शकतील आणि खोल क्षेत्रातील लक्ष्य ओळखून त्यांच्यावर हल्ला करू शकतील.
स्वसंरक्षण आणि क्षेत्र संरक्षणासाठी त्यांच्याकडे अँटी-ड्रोन यंत्रणा असेल. या काही उपक्रमांची घोषणा सैन्यप्रमुख जनरल उपेंद्र द्विवेदी यांनी कारगिल विजय दिवस, २६ जुलैला केली. बख्तरबंद आणि यांत्रिक पायदळाचाही पुनर्गठन होत आहे. सध्या, बख्तरबंद आणि यांत्रिक पायदळ तुकड्यांमध्ये टेहळणी पथक आहे.
हे पथक युनिट्सला त्यांच्या लक्ष्यापर्यंत नेव्हिगेट करतं आणि नेतृत्व करतं. या तुकड्यांमध्ये तीन स्क्वॉड्रन किंवा कंपन्या असतात.
टेहळणी पथकांना टेहळणी आणि हल्ला ड्रोनसह सुसज्ज केलं जाईल. तीन ऐवजी दोन विस्तारित स्क्वॉड्रन किंवा कंपन्या ठेवण्याची चर्चा आहे. तिसऱ्या स्क्वॉड्रनला ड्रोन-आधारित स्क्वॉड्रनमध्ये बदललं जाईल किंवा टँक स्क्वॉड्रनचा भाग म्हणून हल्ला ड्रोन समाविष्ट केले जातील. अभियंता रेजिमेंट्समध्ये बदल करण्याचीही योजना आहे.
प्रत्येक कंपनीत ड्रोन सेक्शन सुरू केलं जाईल. हे सेक्शन माइन शोधणे, टेहळणी आणि क्षेत्राचा नकाशा तयार करण्यासाठी काम करेल. सैन्य हवाई दलालाही अधिक यूएव्ही देऊन बळकट केलं जाईल. यामुळे टेहळणी, निरीक्षण आणि डेटा संकलनासाठी हेलिकॉप्टर आणि वैमानिकांच्या तासांवर अवलंबित्व कमी होईल. इलेक्ट्रॉनिक्स आणि मेकॅनिकल अभियंता कोअरच्या दुरुस्ती क्षमता वाढवण्याचे प्रयत्न सुरू आहेत.
यामुळे कोअर झोन वर्कशॉप्समध्ये ड्रोन दुरुस्तीची क्षमता सुधारेल. सूत्रांनी सांगितलं की, या उपक्रमामुळे खास आणि प्रशिक्षित मनुष्यबळाची मागणी वाढेल. लढाऊ शाखांसाठी ड्रोनसह इतर नव्या पिढीची उपकरणं मानक उपकरणं म्हणून समाविष्ट करण्याचं उद्दिष्ट आहे.
यामुळे त्यांची नियमित खरेदी करता येईल. हा उपक्रम खरेदीसाठी पुरवठा साखळी तयार करण्यासही मदत करेल. सध्या सैन्याच्या वरिष्ठ अधिकाऱ्यांच्या विशेष आर्थिक अधिकारांद्वारे किंवा आपत्कालीन खरेदीच्या माध्यमातून खरेदी केली जाते.
.jpg "शाहरुख, दिलीप कुमार, मीना कुमारी, मुहम्मद रफी")
.jpg "उत्खननात सापडलेल्या मुर्त्या दाखवताना अधिकारी")
.jpg "NDFC मोफत प्रशिक्षण जाहिरात")
