आज, 'कारगिल विजय दिवस'च्या निमित्ताने संपूर्ण देश १९९९ च्या कारगिल युद्धात शहीद झालेल्या आपल्या शूर सैनिकांना श्रद्धांजली अर्पण करत आहे. भारतीय सैन्याच्या अभूतपूर्व शौर्याची आणि बलिदानाची ही गाथा केवळ इतिहासाच्या पानांपुरती मर्यादित राहिलेली नाही, तर भारतीय सिनेमांनीही ती मोठ्या पडद्यावर प्रभावीपणे मांडली आहे. अनेक चित्रपटनिर्मात्यांनी कारगिल युद्धातील घटना, सैनिकांचे संघर्ष आणि त्यांच्या कुटुंबांचे धैर्य चित्रित करून देशभक्तीची भावना जागृत केली आहे. कारगिल युद्धावर आधारित काही महत्त्वाच्या चित्रपटांचा हा आढावा:

१. एलओसी कारगिल (LOC Kargil, २००३)

दिग्दर्शक जे. पी. दत्ता यांच्या या चित्रपटाची गणना कारगिल युद्धावरील सर्वात मोठ्या आणि महत्त्वाच्या चित्रपटांमध्ये केली जाते. यात संजय दत्त, अजय देवगण, सैफ अली खान, सुनील शेट्टी आणि अभिषेक बच्चन यांच्यासह अनेक दिग्गज कलाकारांचा समावेश होता. या चित्रपटाने कारगिल युद्धातील विविध टप्प्यांवर, जसे की टायगर हिल, टोलोलिंग आणि द्रास येथील प्रमुख लढायांवर लक्ष केंद्रित केले. यात कॅप्टन मनोज पांडे, कॅप्टन विक्रम बत्रा आणि लेफ्टनंट अनुज नैय्यर यांसारख्या अनेक वास्तविक नायकांच्या शौर्याची गाथा दाखवण्यात आली आहे. युद्धाचा प्रचंड आवाका आणि सैनिकांचे खडतर जीवन या चित्रपटात अत्यंत प्रभावीपणे दाखवले आहे.

२. लक्ष्य (Lakshya, २००४)

फरहान अख्तर दिग्दर्शित 'लक्ष्य' हा चित्रपट एक तरुणाच्या आयुष्यातील बदलाची कथा सांगतो. हृतिक रोशनने साकारलेला करण शेरगिल हा एक ध्येयहीन तरुण असतो, जो भारतीय सैन्यात भरती झाल्यावर स्वतःला शोधतो. युद्धभूमीच्या कठोर परिस्थितीत तो एक जबाबदार आणि शूर सैनिक बनतो. कारगिल युद्धाच्या काल्पनिक पार्श्वभूमीवर या चित्रपटाने एका व्यक्तीच्या आंतरिक संघर्षाचे आणि देशभक्तीच्या भावनेचे सुंदर चित्रण केले आहे. चित्रपटाचे संगीत आजही लोकप्रिय आहे.

३. गुंजन सक्सेना: द कारगिल गर्ल (Gunjan Saxena: The Kargil Girl, २०२०)

हा चित्रपट भारतीय वायुसेनेतील पहिल्या महिला लढाऊ पायलट, फ्लाइट लेफ्टनंट गुंजन सक्सेना यांच्या जीवनावर आधारित आहे. जान्हवी कपूरने साकारलेल्या गुंजन सक्सेना यांनी कारगिल युद्धात जखमी सैनिकांना बाहेर काढण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली होती. महिलांच्या हवाई दलातील प्रवेशापासून ते युद्धभूमीवरील त्यांच्या कामगिरीपर्यंतचा त्यांचा प्रेरणादायी प्रवास या चित्रपटात दाखवला आहे. एका स्त्रीने देशासाठी दिलेले योगदान आणि तिने पुरुषांच्या खांद्याला खांदा लावून केलेली कामगिरी या चित्रपटाने प्रभावीपणे मांडली आहे.

४. धूप (Dhoop, २००३)

हा चित्रपट कारगिल युद्धाच्या परिणामांवर आणि शहीदांच्या कुटुंबांच्या संघर्षावर आधारित आहे. कॅप्टन अनुज नैय्यर यांच्या बलिदानानंतर त्यांच्या कुटुंबाला कोणत्या अडचणींचा सामना करावा लागला, हे यात दाखवण्यात आले आहे. ओम पुरी आणि रेवती यांनी शहीद सैनिकाच्या आई-वडिलांची भूमिका साकारली आहे. हा चित्रपट युद्धानंतरच्या वास्तवावर आणि वीरमरण पत्करलेल्या सैनिकांच्या कुटुंबांच्या वेदनांवर प्रकाश टाकतो.

५. टँगो चार्ली (Tango Charlie, २००५)

हा चित्रपट थेट कारगिल युद्धावर आधारित नसला, तरी तो एका सैनिकाच्या (अजय देवगण) आयुष्याचा प्रवास दाखवतो. यात त्याच्या ईशान्य भारतातील संघर्षापासून ते कारगिल युद्धातील अनुभवांपर्यंतच्या घटनांचा समावेश आहे. युद्धामुळे सैनिकांच्या मानसिकतेवर होणारा परिणाम आणि त्यांच्या भावनिक संघर्षाचे चित्रण यात केले आहे. सैन्याच्या कठोर जीवनाचे आणि देशभक्तीच्या भावनेचे मिश्रण या चित्रपटात दिसते.

या चित्रपटांनी कारगिल युद्धाचे शौर्य, त्याग आणि वेदना पडद्यावर मांडून अनेक पिढ्यांसाठी प्रेरणास्रोत बनले आहे. सैनिकांच्या बलिदानाची आठवण जिवंत ठेवण्यात या सिनेमांची भूमिका अमूल्य आहे.

६. शेरशाह (Shershaah, २०२१)

हा अलीकडच्या काळातील सर्वात लोकप्रिय युद्धपटांपैकी एक आहे. दिग्दर्शक विष्णू वर्धन यांचा हा चित्रपट परमवीर चक्र विजेते कॅप्टन विक्रम बत्रा यांच्या सत्य कथेवर आधारित आहे. सिद्धार्थ मल्होत्राने साकारलेल्या विक्रम बत्रा यांच्या बालपणापासून ते सैन्यातील त्यांच्या शेवटच्या क्षणांपर्यंतचा प्रवास यात दाखवला आहे. 'ये दिल मांगे मोर' हे त्यांचे प्रसिद्ध घोषवाक्य या चित्रपटात प्रभावीपणे वापरले आहे. कॅप्टन बत्रा यांच्या अदम्य साहस आणि सर्वोच्च बलिदानाला या चित्रपटातून भावपूर्ण मानवंदना दिली आहे. या सिनेमात सिद्धार्थ मल्होत्रा आणि कियारा अडवाणी प्रमुख भूमिकेत आहेत.