हिंदू-मुस्लिम सौहार्दासाठी 'संवाद' : मंदिर-मस्जिदींनी एकत्र काम करण्यावर सहमती

Story by आवाज़ मराठी | Published by Saurabh Chandanshive • 1 d ago

RSS प्रमुख मोहन भागवत यांच्यासोबतच्या बैठकीपूर्वी एकत्र जमलेले अखिल भारतीय इमाम ऑर्गनायझेशनचे सदस्य. (सौजन्य पीटीआय)

राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे (RSS) सरसंघचालक मोहन भागवत यांनी प्रमुख मुस्लिम धर्मगुरू आणि विद्वानांसोबत एक महत्त्वपूर्ण बैठक घेतली. यात हिंदू आणि मुस्लिम समुदायांमध्ये 'संवाद' सुरू ठेवण्यावर सहमती झाली आहे. ऑल इंडिया इमाम ऑर्गनायझेशनचे (AIIO) प्रमुख उमर अहमद इलियासी यांनी हरियाणा भवन येथे ही बैठक आयोजित केली होती.

संघ आणि मुस्लिम समाजातील नेत्यांमधील संवादाचा हा एक भाग आहे, जो २०२२ मध्ये सुरू झाला. आरएसएसने या बैठकीला 'सकारात्मक' म्हटले आहे. संघाचे राष्ट्रीय प्रचार आणि मीडिया विभागाचे प्रमुख सुनील आंबेकर यांनी सांगितले की, "ही समाजातील सर्व घटकांशी व्यापक संवाद साधण्याची एक सतत चालणारी प्रक्रिया आहे. याचा मुख्य उद्देश हा आहे की, देशाच्या हितासाठी सर्व लोक एकत्र कसे काम करू शकतील. आजची चर्चाही सकारात्मक होती." या बैठकीला भागवत यांच्यासोबत संघाचे सरकार्यवाह दत्तात्रेय होसबाले, सह सरकार्यवाह कृष्ण गोपाल, वरिष्ठ प्रचारक इंद्रेश कुमार आणि भाजपचे संघटन मंत्री बी. एल. संतोष यांसारखे अन्य पदाधिकारीही उपस्थित होते.

चर्चेतील प्रमुख मुद्दे आणि 'संवादा'ची गरज

इलियासी यांनी सांगितले की, बैठकीत राष्ट्रीय मुद्द्यांवर खुलून चर्चा झाली. "मंदिरे आणि मस्जिदी, इमाम आणि पुजारी, गुरुकुल आणि मदरसे यांच्यात संवाद व्हायला हवा," असा निर्णय यात घेण्यात आला. त्यांच्या मते, आरएसएस प्रमुखांनी या विचाराचे कौतुक केले. "संवादच प्रत्येक समस्या सोडवण्याचे एकमेव माध्यम आहे. संवाद गैरसमज दूर करतो, द्वेष संपवतो आणि आपापसात समन्वय व विश्वास निर्माण करतो," असे इलियासी म्हणाले. जमिनी स्तरावर संवाद नेण्यासाठी मंदिरे आणि मस्जिदींमधून चांगला समन्वय साधता येतो. सूत्रांनी सांगितले की, बैठकीत वक्फ, समान नागरिक संहिता आणि मुस्लिमांशी संबंधित काही इतर मुद्देही उपस्थित करण्यात आले.

या बैठकीचा मुख्य अजेंडा इमामांमध्ये एकता आणि सहकार्य वाढवणे हा होता. भारतीय मुस्लिमांच्या धार्मिक आणि सामाजिक मुद्द्यांवर मार्गदर्शन करणे, आंतरधार्मिक संवाद वाढवणे आणि सांस्कृतिक व सामाजिक विकासासाठी काम करणे हेही याचे उद्दिष्ट होते.

अखिल भारतीय इमाम ऑर्गनायझेशनची भूमिका

अखिल भारतीय इमाम ऑर्गनायझेशन (AIIO) ही भारतातील इमामांची एक मोठी संघटना आहे. हे संघटन भारतातील सुमारे पाच लाख इमामांचे प्रतिनिधित्व करते आणि सुमारे दोन कोटी मुस्लिमांना धार्मिक आणि आध्यात्मिक मार्गदर्शन देण्याचे काम करते. या संघटनेचे केंद्रीय इमाम डॉ. उमर अहमद इलियासी आहेत, जे सर्वधर्म शांतता आणि सलोख्यासाठी सक्रिय आहेत.

डॉ. उमर अहमद इलियासी त्यांच्या स्पष्टवक्तेपणासाठीही ओळखले जातात. यापूर्वीही भागवत उमेर अहमद इलियासी यांच्या निमंत्रणावरून जनपथ मार्गावरील एका मस्जिदीत गेले होते. भागवत यांनी शिष्टमंडळाला आश्वासन दिले की, आरएसएस आणि मुस्लिम समुदायादरम्यान संवाद व चर्चेद्वारे विश्वास निर्माण करण्याचे उपाय सुरू राहतील.

इलियासी यांनी सांगितले की, "संघ शतकमहोत्सव साजरा करत असताना आणि AIIO ५० वर्षांचा उत्सव साजरा करत असताना ही बैठक झाली आहे. दोन्ही समुदायांमध्ये संवाद सुरू करण्यासाठी दोन्ही बाजूंनी प्रयत्न सुरू आहेत. भागवत यांची मदरसा भेट ही पहिली पायरी होती, आणि आजच्या बैठकीने दोन्ही बाजूंमधील सहभागाचा विस्तार करण्यासाठी मंच तयार केला आहे."

संवादामुळे गैरसमज आणि द्वेष संपेल. यातून विश्वास निर्माण होईल आणि समस्यांवर उपाय सापडतील, असेही त्यांनी जोडले. "आजच्या बैठकीत देवबंद आणि नदवासह विविध उलेमा आणि मदरसांमधील इमाम आणि मुफ्ती उपस्थित होते... भागवत आणि धर्मगुरू यांच्यात राष्ट्रीय महत्त्वाच्या मुद्द्यांवर आणि तळागाळापर्यंत संवाद वाढवण्याची गरज यावर मोकळी चर्चा झाली," असे AIIO प्रमुखांनी सांगितले.

राष्ट्रीय हिताच्या दृष्टीने पुढील उपक्रम

येत्या काही महिन्यांत, AIIO समुदायांमधील मतभेद आणि असहमती दूर करण्यासाठी विविध राज्यांमध्ये बैठकांचे आयोजन करेल. इलियासी म्हणाले, "आजच्या संवादातून एक मोठा निष्कर्ष हा निघाला की, हा (संवाद) एक स्थायी भाग असेल. धार्मिक नेत्यांचे लोक ऐकत असल्यामुळे, आम्ही मंदिरात पुजारी आणि मस्जिदीत इमाम यांच्यात, तसेच गुरुकुल आणि मदरशांमध्ये संवाद सुरू करू... यामुळे समाजात सकारात्मक प्रभाव पडेल आणि देशाच्या हिताचे काम होईल."

"सर्व जाती आणि धर्माच्या लोकांनी 'राष्ट्र सर्वोपरी' ही भावना ठेवली पाहिजे. राष्ट्र उभारणीत सर्वांनी योगदान दिले पाहिजे," यावरही बैठकीत चर्चा झाली. देश पुढे नेण्यात इमाम आणि मुफ्तींची संभाव्य भूमिका आणि जबाबदाऱ्यांवरही चर्चा झाली. इलियासी यांनी सांगितले की, त्यांनी वक्फ अधिनियम आणि मस्जिदींच्या सर्वेक्षणासारख्या वादग्रस्त मुद्द्यांवर चर्चा करण्यास नकार दिला, कारण ही बैठक विश्वास निर्माण करण्याच्या चांगल्या वातावरणासाठी होती.