इस्रायलच्या लष्कराने सोमवारी पहाटे येमेनमधील हौथी बंडखोरांच्या ताब्यात असलेल्या बंदरांवर आणि सुविधांवर हवाई हल्ले केले. याला प्रत्युत्तर म्हणून हौथींनी इस्रायलवर क्षेपणास्त्रे डागली.
लाल समुद्रातील घटना
हे हल्ले रविवारी लाल समुद्रात लायबेरियाच्या ध्वजांकित जहाजावर (Liberian-flagged ship) झालेल्या हल्ल्यानंतर झाले. या जहाजाला आग लागली आणि त्यात पाणी शिरले. यामुळे कर्मचाऱ्यांना जहाज सोडावे लागले. 'मॅजिक सीज' (Magic Seas) या ग्रीक मालकीच्या मालवाहू जहाजावरील हल्ल्याचा संशय त्वरित हौथींवर गेला. एका सुरक्षा फर्मने सांगितले की, लहान शस्त्रे आणि रॉकेट-प्रोपेल्ड ग्रेनेडने जहाजाला लक्ष्य केल्यानंतर बॉम्ब घेऊन जाणाऱ्या ड्रोन बोटींनी जहाजावर हल्ला केला. बंडखोरांच्या प्रसारमाध्यमांनी या हल्ल्याचे वृत्त दिले, परंतु त्याची जबाबदारी स्वीकारली नाही.
संवेदनशील काळ आणि आंतरराष्ट्रीय संबंध
नवीन हौथी मोहिमेमुळे पुन्हा अमेरिका आणि पाश्चिमात्य दले या परिसरात येऊ शकतात, विशेषतः राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी बंडखोरांवर मोठा हवाई हल्ला केल्यानंतर. जहाजावरील हा हल्ला मध्यपूर्वेतील एका संवेदनशील क्षणी झाला आहे. इस्रायल-हमास युद्धात संभाव्य युद्धविराम अनिश्चित आहे. इराण आपल्या अणु कार्यक्रमावरील वाटाघाटी पुन्हा सुरू करण्याच्या विचारात आहे. इस्रायलचे पंतप्रधान बेंजामिन नेतन्याहू हे देखील ट्रम्प यांना भेटण्यासाठी वॉशिंग्टनला जात आहेत.
इस्रायली हल्ल्यांची ठिकाणे आणि त्यांची भूमिका
इस्रायली लष्कराने सांगितले की, त्यांनी हौथींच्या ताब्यात असलेल्या होदेडा (Hodeida), रास इसा (Ras Isa) आणि सालिफ (Salif) या बंदरांवर, तसेच रास कानाटीब (Ras Kanatib) ऊर्जा प्रकल्पावर हल्ला केला. त्यांनी इस्रायलमधून हल्ल्यासाठी F-16 विमान उडवल्याचे फुटेज जारी केले. या हल्ल्यापूर्वी इस्रायली लष्कराने परिसरासाठी इशारा दिला होता. "या बंदरांचा वापर हौथी दहशतवादी राजवट इराणी राजवटीकडून शस्त्रे हस्तांतरित करण्यासाठी करते, जे इस्रायल राज्यावर आणि त्याच्या मित्र राष्ट्रांवर दहशतवादी कारवाया करण्यासाठी वापरले जातात," असे इस्रायली लष्कराने म्हटले आहे.
जहाज जप्ती आणि वापर
इस्रायली लष्कराने 'गॅलेक्सी लीडर' (Galaxy Leader) या वाहन वाहून नेणाऱ्या जहाजावरही हल्ला केल्याचे सांगितले. नोव्हेंबर २०२३ मध्ये हौथींनी इस्रायल-हमास युद्धामुळे लाल समुद्राच्या कॉरिडॉरमध्ये हल्ले सुरू केल्यावर हे जहाज जप्त केले होते. हौथी दलांनी जहाजावर रडार प्रणाली बसवली होती. याचा वापर आंतरराष्ट्रीय सागरी क्षेत्रातील जहाजांचा मागोवा घेण्यासाठी आणि पुढील दहशतवादी कारवाया सुलभ करण्यासाठी केला जात होता, असे इस्रायली लष्कराने म्हटले. हे जहाज जपानच्या NYK लाइनद्वारे चालवले जात होते.
हौथींची प्रतिक्रिया आणि इस्रायली इशारा
हौथींनी हल्ल्यांची कबुली दिली, पण नुकसानीचे मूल्यांकन दिले नाही. त्यांचे लष्करी प्रवक्ते, ब्रिगेडीयर जनरल याह्या सारी (Yahya Saree) यांनी सांगितले की, त्यांच्या हवाई संरक्षण दलांनी इस्रायलींना प्रभावीपणे प्रत्युत्तर दिले. इस्रायलचे संरक्षण मंत्री इस्रायल काट्झ यांनी पुढील हल्ल्यांचा इशारा दिला. काट्झ म्हणाले, "इराणसाठी जे खरे आहे, तेच येमेनसाठीही खरे आहे. जो कोणी इस्रायलविरुद्ध हात उचलेल, त्याचे ते हात तोडले जातील. हौथींना त्यांच्या कृत्यांची मोठी किंमत मोजावी लागेल."
क्षेपणास्त्र हल्ला आणि परिणाम
त्यानंतर हौथींनी इस्रायलवर क्षेपणास्त्र हल्ला केला. इस्रायली लष्कराने सांगितले की, त्यांनी हौथींनी डागलेली दोन क्षेपणास्त्रे रोखण्याचा प्रयत्न केला, पण ती आदळली. तथापि, कोणतीही दुखापत झाल्याचे वृत्त नाही. वेस्ट बँक आणि डेड सी (Dead Sea) जवळ सायरन वाजले.
जहाजावरील हल्ला आणि बचावकार्य
'मॅजिक सीज' या मालवाहू जहाजावर हल्ला झाला. ते येमेनच्या होदेडा (Hodeida) च्या सुमारे १०० किलोमीटर (६० मैल) नैऋत्येस होते. हौथींच्या ताब्यात असलेल्या बंदराजवळ हा हल्ला झाला. ब्रिटीश लष्कराच्या युनायटेड किंगडम मॅरिटाईम ट्रेड ऑपरेशन्स सेंटरने (UKMTO) सांगितले की, जहाजावर पाणी शिरत होते आणि कर्मचाऱ्यांनी जहाज सोडून दिले होते. त्यांना एका जवळून जाणाऱ्या जहाजाने वाचवले.
हमास-इस्रायल युद्धामुळे हौथींचे हल्ले
हौथी बंडखोर प्रदेशातील व्यापारी आणि लष्करी जहाजांवर क्षेपणास्त्र आणि ड्रोन हल्ले करत आहेत. गट नेतृत्वाने याला गाझा पट्टीतील हमासविरुद्धच्या इस्रायलच्या आक्रमकतेला थांबवण्याचा प्रयत्न म्हटले आहे. नोव्हेंबर २०२३ ते जानेवारी २०२५ दरम्यान, हौथींनी १०० हून अधिक व्यापारी जहाजांना क्षेपणास्त्रे आणि ड्रोनने लक्ष्य केले, त्यापैकी दोन जहाजे बुडली आणि चार खलाशी ठार झाले. त्यांच्या मोहिमेमुळे लाल समुद्रातील व्यापार वाहतूक मोठ्या प्रमाणात कमी झाली आहे.
.jpg "जपानी मान्यवरांना अभिवादन करताना पंतप्रधान मोदी")