झोरान मामदानी यांनी न्यूयॉर्क शहराच्या महापौरपदाच्या अत्यंत चुरशीच्या लढतीत विजय मिळवून इतिहास रचला आहे. ते न्यूयॉर्कचे महापौर म्हणून निवडून आलेले पहिले दक्षिण आशियाई आणि पहिले मुस्लिम ठरले आहेत. अमेरिकेतील सर्वात मोठ्या शहराच्या प्रमुखपदी बसण्याचा मान त्यांनी मिळवला आहे.

३४ वर्षीय मामदानी हे गेल्या काही महिन्यांपासून न्यूयॉर्कच्या महापौरपदाच्या निवडणुकीत आघाडीवर होते. त्यांनी मंगळवारी रिपब्लिकन उमेदवार कर्टिस सिल्वा आणि न्यूयॉर्कचे माजी गव्हर्नर अँड्र्यू क्युमो यांचा पराभव केला. क्युमो हे अपक्ष म्हणून उभे होते आणि त्यांना निवडणुकीच्या पूर्वसंध्येलाच अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांचा पाठिंबा मिळाला होता. मामदानी यांनी यापूर्वी जून महिन्यात न्यूयॉर्क शहराच्या महापौरपदासाठी झालेल्या डेमोक्रॅटिक पक्षाच्या प्राथमिक निवडणुकीतही क्युमो यांचा पराभव केला होता.

"झोरान मामदानी हे न्यूयॉर्कमधील कष्टकरी वर्गाच्या लोकांचे जीवनमान स्वस्त करण्यासाठी महापौरपदाची निवडणूक लढवत आहेत," असे त्यांच्या मोहिमेत म्हटले होते. देशातील कठीण आर्थिक आणि राजकीय वातावरणात, वाढत्या महागाईच्या आणि नोकरीच्या असुरक्षिततेच्या ओझ्याखाली दबलेल्या तरुण आणि कष्टकरी वर्गामध्ये या तरुण राजकारण्याला मोठा पाठिंबा मिळत होता.

मामदानी यांच्या विजयामुळे, न्यूयॉर्क शहर आणि अमेरिकेने एका नवीन राजकीय आणि वैचारिक युगात प्रवेश केला आहे. आता 'कॅपिटॅलिझम'चा बालेकिल्ला मानल्या जाणाऱ्या शहराच्या प्रमुखपदी एक 'लोकशाही समाजवादी' (democratic socialist) नेता आला आहे.

भारतीय वंशाचे मामदानी हे प्रसिद्ध चित्रपट निर्मात्या मीरा नायर आणि कोलंबिया विद्यापीठाचे प्राध्यापक महमूद मामदानी यांचे पुत्र आहेत. त्यांचा जन्म आणि बालपण युगांडातील कंपाला येथे झाले आणि वयाच्या ७ व्या वर्षी ते कुटुंबासह न्यूयॉर्क शहरात आले. मामदानी यांना २०१८ मध्ये अमेरिकेचे नागरिकत्व मिळाले.

त्यांनी क्वीन्स भागातील कमी उत्पन्न असलेल्या घरमालकांना घराबाहेर काढण्यापासून वाचवण्यासाठी 'हाउसिंग कौन्सिलर' म्हणून काम केले. याच कामामुळे त्यांना राजकारणात येण्याची प्रेरणा मिळाली. २०२० मध्ये ते पहिल्यांदा न्यूयॉर्क स्टेट असेंब्लीवर निवडून आले. त्यांनी आपल्या प्रचारात न्यूयॉर्कमधील लोकांचे "जीवनमान सुसह्य करण्याचे आणि खर्च कमी करण्याचे" वचन दिले आहे.

महापौर म्हणून, ते भाड्याने राहणाऱ्या सर्व लोकांसाठी तात्काळ 'भाडे गोठवणार' (rent freeze) आहेत, तसेच प्रत्येक सिटी बसचा प्रवास कायमचा मोफत करणार आहेत. यासोबतच, ६ आठवड्यांपासून ५ वर्षांपर्यंतच्या प्रत्येक मुलासाठी मोफत 'चाइल्डकेअर' (Free Childcare) आणि महागाई नियंत्रणात आणण्यासाठी शहराच्या मालकीची किराणा दुकाने सुरू करण्याचे आश्वासनही त्यांनी दिले आहे.