शम्स आलम : 'पाय गमावले, पण जिद्द नाही!'

Story by आवाज़ मराठी | Published by Saurabh Chandanshive • 1 d ago

शम्स आलम

शम्स आलम... एक असे नाव, जे शरीराने दुबळे असले तरी मनाने खूप मजबूत आणि उत्साहाने परिपूर्ण आहे. कोणत्याही परिस्थितीत ते हार मानत नाहीत. आपल्या संघर्षमय प्रवासातून शम्स आलम यांनी केवळ बिहारमध्येच नव्हे, तर देश-विदेशात एक पॅरा जलतरणपटू म्हणून खास ओळख निर्माण केली आहे. त्यांनी अनेक विक्रमांना गवसणी घातली आहे. त्यांचा हा प्रवास एखाद्या रोलर कोस्टर राइडपेक्षा कमी नाही. अनेक अडचणींचा सामना करत त्यांनी हसतमुखाने भारताचे नाव उज्वल केले आहे.

कुटुंब आणि शिक्षण

शम्स आलम यांचा जन्म १७ जुलै १९८६ रोजी बिहारमधील मधुबनी जिल्ह्यातील राठोस गावात मोहम्मद नसीर यांच्या घरी झाला. आलमला लहानपणापासूनच पोहण्याची आवड होती. त्यांनी आपले संपूर्ण बालपण मधुबनीमध्ये घालवले. पोहण्याचा छंद पूर्ण करण्यासाठी त्यांची आई, शकीला खातून, यांनी त्यांना खूप प्रोत्साहन दिले. एके दिवशी त्यांच्या कुटुंबाने त्यांना मुंबईला पाठवण्याचा निर्णय घेतला.

मुंबईत त्यांनी एका सरकारी शाळेत शिक्षण सुरू केले. तिथे त्यांनी मार्शल आर्ट्स शिकले आणि अनेक पदके जिंकली. पोहण्याची आणि मार्शल आर्ट्सची त्यांची आवड त्यांना आशियाई खेळांमध्ये एक मजबूत दावेदार म्हणून प्रेरित करत होती. काही वर्षांपूर्वी, सरावादरम्यान, शम्स आलम यांना पाठीत हलके दुखू लागले, ज्यामुळे त्यांच्या चालण्यावर परिणाम होऊ लागला. त्यांच्या मणक्यामध्ये ट्यूमर असल्याचे निदान झाल्यावर डॉक्टरांनी शस्त्रक्रियेचा सल्ला दिला. आवाज द व्हॉईसशी बोलताना शम्स आलम यांनी सांगितले की, कठीण काळात त्यांच्या आई शकीला खातून यांनी त्यांना खूप साथ दिली. "माझी आई माझा आधार बनली," असे ते म्हणाले.

शम्स आलम पुढे सांगतात की, जेव्हा त्यांना या आजाराबद्दल (मणक्यातील ट्यूमर) कळले, तेव्हा त्यांच्या वृद्ध आईने म्हटले, 'बेटा, एक दरवाजा बंद होतो तेव्हा अल्लाह दहां खिडक्या उघडतो'... मग काय, आईचे हे बोल शम्सच्या मनात घर करून बसले आणि त्यांनी काहीही विचार न करता, निराश न होता, पोहण्यात स्वतःला पूर्णपणे झोकून दिले.

आशियाई खेळांमध्ये भाग घेण्याऐवजी, आलम यांनी स्वतःला रुग्णालयाच्या बिछान्यावर शस्त्रक्रियेची तयारी करताना पाहिले. ऑपरेशन झाले, पण त्यांच्या छातीखालील भाग स्थिर होता. डॉक्टरांनी त्यांना दोन किंवा तीन आठवड्यांत धावण्यास सुरुवात कराल असे आश्वासन दिले, पण तो दिवस आलाच नाही. आणखी एक शस्त्रक्रिया झाली, पण 'पॅराप्लेजिक' नावाच्या आजारामुळे शरीराचा खालचा भाग बधिर झाला.

सन्मान आणि पुरस्कार

२०१७ मध्ये आलम यांनी ४ तास ४ मिनिटांत ८ किलोमीटर खुली समुद्री जलतरण स्पर्धा पूर्ण करून स्वतःचाच विक्रम मोडला. अशा प्रकारे समुद्रात सर्वात लांबचे अंतर पार करणारा ते पहिले पॅराप्लेजिक व्यक्ती बनले आणि त्यांनी विश्वविक्रम स्थापित केला. आलम यांनी २० ते २४ नोव्हेंबर २०१९ दरम्यान पोलंडमध्ये झालेल्या पोलिश ओपन जलतरण स्पर्धेतील सहा प्रकारात भाग घेतला. ५० मीटर बटरफ्लाय आणि १०० मीटर ब्रेस्टस्ट्रोक प्रकारात ते विजेते बनले. या यशाला राष्ट्रीय विक्रम म्हणूनही ओळखले जाते. बिहार निवडणूक आयोगाने त्यांना आपला 'ब्रँड ॲम्बेसेडर' बनवले. शम्स आलम सांगतात की, त्यांच्या आयुष्यात त्यांचे प्रशिक्षक राजा राम घाग यांचीही खूप मोठी भूमिका आहे.

त्यांना राज्य सरकारच्या क्रीडा विभागामार्फत बिहार टास्क फोर्सचे सदस्य बनवले. २०१८ मध्ये बिहार खेल रत्न पुरस्काराने सन्मानित आलम यांना २०१९ मध्ये कर्ण आंतरराष्ट्रीय पुरस्कारही मिळाला. "माझ्या अपंगत्वानंतर माझे आयुष्य खूप बदलले आहे," असे शम्स आलम म्हणतात.

"अपंग लोकांकडे पाहण्याचा माझा दृष्टिकोन बदलला आहे. मी 'पैर सपोर्ट असोसिएशन, मुंबई'ची सुरुवात केली, जी आता एक नोंदणीकृत संस्था आहे. अपंग लोकांसाठी क्रीडा क्षेत्रात आपली प्रतिभा दाखवण्यासाठी हे एक व्यासपीठ आहे." याच वर्षी ६ जून रोजी, त्यांना नवी दिल्लीच्या इंदिरा गांधी आंतरराष्ट्रीय विमानतळावर व्हीलचेअर घेण्यासाठी कथितपणे ९० मिनिटे वाट पाहावी लागली. आलम ऑस्ट्रेलियाच्या मेलबर्नहून १२ तासांच्या प्रवासानंतर भारतात परतले होते.

त्यांनी दावा केला की, विमानतळावर उतरल्यानंतर त्यांना जी व्हीलचेअर दिली ती असुविधाजनक होती. तथापि, एअर इंडियाने म्हटले की, व्हीलचेअर मानक प्रक्रियेनुसारच दिली होती. विमानतळाच्या सुरक्षा कारणांमुळे वैयक्तिक व्हीलचेअरला विलंब झाला होता.

शम्स आलम यांचे जीवन संघर्ष आणि यशाची एक प्रेरणादायी गाथा आहे. बिहारच्या या युवा जलतरणपटूने प्रतिकूल परिस्थितीचा सामना करत राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर आपली ओळख निर्माण केली आहे. पॅरा क्रीडा क्षेत्रातील त्यांच्या यशामुळे त्यांना केवळ बिहारच नव्हे, तर संपूर्ण देशाला अभिमान वाटतो.

शम्स यांनी आपली कठोर मेहनत, समर्पण आणि इच्छाशक्तीच्या बळावर हे सिद्ध केले आहे की, शारीरिक मर्यादा कोणाच्याही स्वप्नांना थांबवू शकत नाहीत. त्यांनी आपल्या जलतरण प्रतिभेने हे दाखवले की, जर एखाद्या व्यक्तीकडे मजबूत इच्छाशक्ती असेल, तर तो कोणत्याही आव्हानावर मात करू शकतो.

शम्स आलम आणि मोहित सारख्या खेळाडूंच्या कामगिरीमुळे बिहारमध्ये पॅरा खेळांना नवी दिशा मिळाली आहे. या खेळाडूंच्या यशामुळे हे दिसून येते की, राज्यातही प्रतिभेची कमतरता नाही, फक्त त्यांना योग्य मार्गदर्शन आणि संधीची गरज आहे. राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावरील अशा कामगिरीमुळे बिहारमधील इतर खेळाडूंनाही प्रेरणा मिळेल आणि त्यांना आपल्या क्षमतांवर विश्वास ठेवण्यास प्रोत्साहन मिळेल.

जलतरणाचे आदर्श खेळाडू

शम्स आलम यांनी गोवा येथे झालेल्या २४ व्या राष्ट्रीय पॅरा जलतरण स्पर्धेत आपल्या शानदार कामगिरीने केवळ बिहारच नव्हे, तर संपूर्ण देशाचे नाव रोशन केले आहे. त्यांची सुवर्ण, रौप्य आणि कांस्य पदके जिंकण्याची ही उपलब्धी त्यांना पॅरा जलतरण क्षेत्रात एक आदर्श खेळाडू बनवते. त्यांचा संघर्ष आणि यशाचा हा प्रवास आपल्याला हे शिकवतो की, कोणत्याही अडथळ्यावर मात करून स्वप्ने साकार करता येतात.