भारताचे सुपुत्र, ग्रुप कॅप्टन शुभांशु शुक्ला यांनी २० दिवसांची अंतराळवारी पूर्ण करून मंगळवारी पृथ्वीवर सुखरूप परतले आहेत. अमेरिकेतील सॅन डिएगो किनारपट्टीजवळ ड्रॅगन ग्रेस या अंतराळयानाने दुपारी ३ वाजून १ मिनिटांनी पाण्यात यशस्वी लँडिंग केले. त्यांच्या या यशस्वी अंतराळ प्रवासाने भारताच्या अंतराळ संशोधनात आणि आंतरराष्ट्रीय वैज्ञानिक सहकार्यात नवा मैलाचा दगड रोवला आहे.
राष्ट्रपती, पंतप्रधानांचे अभिनंदन
राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांनी शुभांशु शुक्ला यांचे पृथ्वीवर परत आल्याबद्दल अभिनंदन केले. 'अॅक्सिअम मिशन ४' मध्ये त्यांनी वैमानिक म्हणून बजावलेल्या भूमिकेमुळे भारताच्या अंतराळ संशोधनासाठी एक नवा टप्पा निर्माण झाला आहे, असे राष्ट्रपती म्हणाल्या. त्यांनी या मोहिमेत सहभागी असलेल्या प्रत्येकाचे अभिनंदन केले. राष्ट्रपतींनी एक्सवर पोस्ट करत म्हटले, "ग्रुप कॅप्टन शुभांशु शुक्ला यांचे त्यांच्या अंतराळ प्रवासानंतर पृथ्वीवर परत आल्याबद्दल मनःपूर्वक स्वागत. 'अॅक्सिअम मिशन ४' मध्ये 'आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानका'ला वैमानिक म्हणून त्यांनी बजावलेल्या भूमिकेने भारताच्या अंतराळ संशोधनात तसेच विज्ञान आणि तंत्रज्ञानातील आंतरराष्ट्रीय सहकार्यासाठी एक नवा मैलाचा दगड निर्माण केला आहे. या मोहिमेत सहभागी असलेल्या प्रत्येकाचे माझे अभिनंदन."
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनीही शुभांशु शुक्ला यांच्या यशस्वी अंतराळवारीबद्दल त्यांचे अभिनंदन केले आहे. पंतप्रधानांनी 'एक्स'वर पोस्ट करत म्हटले, "आमचे अंतराळवीर, ग्रुप कॅप्टन शुभांशु शुक्ला यांचे ऐतिहासिक 'अॅक्सिअम मिशन ४' मधून यशस्वी परतीबद्दल अभिनंदन! अंतराळातील तुमच्या प्रवासाने प्रत्येक भारतीयाला अभिमान वाटला आहे. 'विकसित भारत' च्या दिशेने आपण वाटचाल करत असताना, अंतराळ क्षेत्रात आपले भविष्य उज्ज्वल आहे, हे ही मोहीम दाखवून देते. भारताच्या महत्त्वाकांक्षी अंतराळ कार्यक्रमाला यातून नक्कीच आणखी गती मिळेल. तुमच्या पुढील सर्व प्रयत्नांसाठी खूप खूप शुभेच्छा!"
संरक्षण मंत्र्यांचे अभिवादन
संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंह यांनीही शुभांशु शुक्ला यांचे अभिनंदन केले. 'आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानका'ला भेट देणारे पहिले भारतीय अंतराळवीर शुभांशु शुक्ला यांनी केवळ अंतराळाला स्पर्श केला नाही, तर "भारताच्या आकांक्षांना नव्या उंचीवर नेले आहे," असे सिंह म्हणाले. लखनऊचे लोकसभा सदस्य असलेले सिंह यांनी शुक्लांच्या वडिलांशी दूरध्वनीवर संपर्क साधून अभिनंदन केले आणि देशांना त्यांच्या मुलाच्या कामगिरीचा अभिमान आहे, असे सांगितले. सिंह यांनी 'एक्स'वर पोस्ट करत म्हटले, "ग्रुप कॅप्टन शुभांशु शुक्ला यांचे ऐतिहासिक 'अॅक्सिअम-४' मिशनमधून यशस्वीरित्या परत येणे प्रत्येक भारतीयासाठी अभिमानाचा क्षण आहे. त्यांनी केवळ अंतराळाला स्पर्श केला नाही, तर भारताच्या आकांक्षांना नव्या उंचीवर नेले आहे. 'आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानका'पर्यंतचा आणि परतचा त्यांचा प्रवास केवळ एक वैयक्तिक मैलाचा दगड नाही; तर भारताच्या वाढत्या अंतराळ महत्त्वाकांक्षांसाठी एक अभिमानास्पद पाऊल आहे. त्यांच्या पुढील प्रयत्नांसाठी खूप खूप शुभेच्छा!"
शुभांशु शुक्ला यांचा प्रवास
कॅमेऱ्यांकडे हात हलवत आणि हसून, शुक्ला आणि 'अॅक्सिअम-४' मिशनमधील इतर तीन अंतराळवीर मंगळवारी 'ड्रॅगन ग्रेस' अंतराळ यानातून बाहेर पडले. २० दिवसांच्या अंतराळ प्रवासातून परतल्यानंतर त्यांनी मोकळ्या हवेत पहिला श्वास घेतला. यातील १८ दिवस त्यांनी 'आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानका'वर (International Space Station) घालवले. शुक्ला, ३९ वर्षीय भारतीय हवाई दलाचे अधिकारी आणि टेस्ट पायलट आहेत. त्यांनी 'अॅक्सिअम-४' मिशनचा भाग म्हणून आपली पहिली अंतराळवारी पूर्ण केली. ही 'इस्रो' (ISRO) आणि 'नासा' (NASA) द्वारे समर्थित, आणि 'अॅक्सिअम स्पेस' (Axiom Space) द्वारे संचालित व्यावसायिक अंतराळ मोहीम होती.
हा प्रवास भारतासाठी एक महत्त्वाचा टप्पा ठरला: शुक्ला हे 'आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानका'वर पाऊल ठेवणारे पहिले भारतीय आहेत. तसेच, १९८४ मध्ये राकेश शर्मा यांच्या प्रतिष्ठित उड्डाणानंतर अंतराळात जाणारे ते दुसरे भारतीय ठरले आहेत.
लखनऊमधील जल्लोष आणि कौटुंबिक अभिमान
१० ऑक्टोबर १९८५ रोजी, शर्मांच्या अंतराळवारीनंतर फक्त एका वर्षाने जन्मलेले शुक्ला, लखनऊमध्ये एका मध्यमवर्गीय कुटुंबात वाढले. त्यांच्या कुटुंबाचा विमानचालन किंवा अंतराळ क्षेत्राशी थेट संबंध नव्हता. पण लहानपणी एका 'एअरशो'ला दिलेल्या भेटीने त्यांच्या मनात एक स्फुल्लिंग पेटवले. लखनऊमध्ये, 'भारत माता की जय' च्या घोषणा आणि जोरदार टाळ्यांचा कडकडाट वातावरणात घुमला. उत्तर प्रदेशाची राजधानी, लखनऊमध्ये जन्मलेल्या शुक्लांना घेऊन अंतराळयान पृथ्वीवर उतरले, तेव्हा शहरभर जल्लोष होता. शुक्लांचे वडील, शंभू दयाल शुक्ला, आणि आई आशा देवी यांनी आनंदाश्रू पुसले, तर त्यांची बहीण, सूची मिश्रा, यांनी डोळ्यात पाणी आणून हात जोडून भावाच्या यशस्वी लँडिंगचे स्वागत केले. एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने सांगितले की, संरक्षण मंत्र्यांनी त्यांच्या वडिलांशी बोलून त्यांच्या मुलाच्या यशाबद्दल देशाला अभिमान असल्याचे सांगितले.
भारताच्या अंतराळ महत्त्वाकांक्षांना बळकटी
शुभांशु शुक्ला यांचा हा यशस्वी अंतराळ प्रवास भारताच्या वाढत्या अंतराळ महत्त्वाकांक्षांना मोठी प्रेरणा देईल. 'गगनयान' सारख्या आगामी मोहिमांसाठी हा एक महत्त्वपूर्ण अनुभव ठरेल. त्यांचे यश आंतरराष्ट्रीय सहकार्याचे एक उत्तम उदाहरण आहे. भविष्यात भारत जागतिक अंतराळ क्षेत्रात अधिक सक्रिय भूमिका बजावेल, हे यातून स्पष्ट होते.
