राजस्थानच्या कोटा शहरातील अमीन पठाण यांची कहाणी केवळ एका व्यक्तीच्या संघर्षाची आणि यशाची नाही, तर खेळ, समाजसेवा आणि नेतृत्वाच्या माध्यमातून बदल घडवण्याचे एक उत्तम उदाहरण आहे. देशभरातून विद्यार्थी जिथे आपली स्वप्ने शोधण्यासाठी येतात, त्याच कोटा शहरातून एका अशा व्यक्तीने आपली झेप घेतली, ज्याने क्रिकेटच्या मैदानापासून ते राजकारण आणि समाजसेवेपर्यंत, प्रत्येक ठिकाणी आपली छाप सोडली.

लहानपणी क्रिकेटचे वेड घेऊन कोटाच्या गल्ल्यांमधून बाहेर पडलेल्या अमीन पठाण यांनी कॉलेजच्या दिवसांमध्ये एक वेगवान गोलंदाज म्हणून मध्य प्रदेश आणि राजस्थानच्या संघांकडून बोर्ड स्तरावर क्रिकेट खेळले. भारतीय क्रिकेट संघात सामील होण्याचे त्यांचे स्वप्न होते, पण नियतीने त्यांच्यासाठी एक दुसरी, मोठी भूमिका निवडली होती.

२००२ मध्ये ते कोटा जिल्हा क्रिकेट संघाचे सचिव बनले आणि २००५ मध्ये राजस्थान क्रिकेट संघाच्या संयुक्त सचिव पदावर पोहोचले. यानंतर ते उपाध्यक्ष आणि कार्यकारी अध्यक्षही राहिले. त्यांच्या कार्यकाळात राजस्थान क्रिकेटने एक नवा सुवर्णकाळ पाहिला.

पहिल्यांदा राजस्थान रणजी ट्रॉफीचा विजेता बनला आणि खलील अहमद, दीपक चहर, राहुल चहर, रवी बिश्नोई, पंकज सिंग आणि अनिकेत चौधरी यांसारखे खेळाडू भारतीय संघापर्यंत पोहोचले. अमीन पठाण स्वतः अभिमानाने सांगतात की, सलीम दुर्रानी आणि पार्थसारथी शर्मा यांच्यानंतर राजस्थानमधून कोणीही खेळाडू भारतीय संघात गेला नव्हता आणि त्यांच्या प्रयत्नांमुळे हे शक्य झाले.

१९९५ मध्ये कोटा येथे सुरू केलेली 'अनंतपुरा क्रिकेट अकादमी' त्यांच्यासाठी केवळ एक क्रीडा संस्था नव्हती, तर ती कोटाच्या मुलांच्या स्वप्नांचे मैदान होती, जिथे दरवर्षी शेकडो तरुण क्रिकेटचे बारकावे शिकत. राजकीय मतभेदांमुळे जेव्हा त्यांनी भाजप सोडून काँग्रेसमध्ये प्रवेश केला, तेव्हा ही अकादमी तोडण्यात आली, जे त्यांच्यासाठी एक मोठे वैयक्तिक नुकसान होते. पण त्यांनी हार मानली नाही. जयपूरमध्ये नवीन क्रिकेट अकादमी सुरू केली आणि आता टोंक व परदेशात विस्तार करण्याची त्यांची योजना आहे.

क्रिकेटला सामान्य लोकांशी जोडण्यासाठी आणि तरुणांना व्यासपीठ देण्यासाठी, त्यांनी 'रजवाडा क्रिकेट लीग' (RCL) सुरू केली. ही लीग केवळ क्रिकेट नव्हती, तर एक उत्सव बनली. यात केवळ दीपक चहरसारखे खेळाडूच पुढे आले नाहीत, तर सनथ जयसूर्या, दिलशान, जेकब ओरम आणि जस्टिन केम्प यांसारख्या आंतरराष्ट्रीय स्टार्सनीही भाग घेतला. याशिवाय, सुनील शेट्टी, सोहेल खान, रवीना टंडन, जॅकी श्रॉफ, अमिषा पटेल इत्यादी बॉलीवूड कलाकारांनीही या लीगची शोभा वाढवली.

क्रिकेटच्या पलीकडे, समाजसेवा हा त्यांच्या जीवनातील दुसरा सर्वात मोठा ध्यास आहे. लोकांची मदत केल्याने त्यांना सर्वाधिक समाधान मिळते, असे ते मानतात. कोटा येथील त्यांची एनजीओ गरिबांना मदत करते, तर व्यापार संघाचे अध्यक्ष असताना त्यांनी व्यापाऱ्यांच्या समस्या सोडवल्या.

त्यांचा राजकारणातील प्रवेश १९९८ मध्ये वसुंधरा राजे आणि भवानी सिंह राजावत यांच्या भेटीनंतर झाला. २००४ मध्ये ते नगरसेवक बनले आणि नंतर राजस्थान सरकारमध्ये राज्यमंत्रीही राहिले. त्यांच्या पत्नी रझिया पठाण दोन वेळा नगरसेवक बनल्या आणि आता त्यांची भाचीही त्याच मार्गावर चालत आहे.

राजस्थान हज कमिटीचे चेअरमन म्हणून, त्यांनी हज यात्रेकरूंच्या सुविधांमध्ये उल्लेखनीय सुधारणा केल्या. २०१८ ते २०२३ पर्यंत ते अजमेर येथील ख्वाजा मोईनुद्दीन चिश्ती यांच्या दर्ग्याचे चेअरमन होते. या काळात त्यांनी अनेक कठीण पण लोकांच्या हिताचे निर्णय घेतले. दर्ग्याच्या वादग्रस्त जमिनीवर शौचालय बांधणे, कायड विश्राम स्थळी वुजू खाना, खोल्या आणि इतर मूलभूत सुविधा निर्माण करणे – अशा निर्णयांमुळे ते सामान्य भाविकांमध्ये प्रिय झाले, जरी त्यांना याचा विरोध सहन करावा लागला.

त्यांचे क्रिकेट आणि बॉलीवूडच्या दिग्गजांशीही घनिष्ठ संबंध आहेत. आयपीएलच्या सुरुवातीच्या काळात ते राजस्थान रॉयल्स आणि मुख्य समितीचा भाग होते. या काळात सुनील शेट्टी, जॅकी श्रॉफ, सोहेल खान, बिंदू दारा सिंग, शहजाद खान यांसारख्या कलाकारांशी त्यांची घट्ट मैत्री झाली, जी आजही कायम आहे. मोहम्मद अझरुद्दीन हे त्यांचे खास मित्र आहेत.

शारजा, जे एकेकाळी क्रिकेटचे मक्का होते, तिथेही अमीन पठाण यांनी आपली उपस्थिती दर्शवली आहे. कामातील प्रामाणिकपणा आणि हेतूतील शुद्धतेमुळेच खरे यश मिळते, असे ते मानतात. ते तरुणांना हाच संदेश देतात की, त्यांनी आपली स्वप्ने स्वतः निवडावीत, मेहनत करावी आणि प्रामाणिकपणे पुढे जावे.

कोटासारख्या लहान शहरातून निघून राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय मंचावर आपली जागा बनवणारे अमीन पठाण आजही त्याच जमिनीशी जोडलेले आहेत, जिथून त्यांनी सुरुवात केली होती. त्यांची कहाणी सांगते की, जर एखाद्या माणसात जिद्द असेल, हेतू शुद्ध असेल आणि इतरांच्या भल्याचा विचार असेल, तर तो केवळ आपले नशीबच बदलू शकत नाही, तर आपल्या संपूर्ण समाजाला एक नवी दिशा देऊ शकतो.

अमीन पठाण हे खऱ्या अर्थाने राजस्थानच्या त्या मोजक्या लोकांपैकी आहेत, ज्यांना 'चेंजमेकर' म्हटले जाऊ शकते - एक असा माणूस, ज्याने क्रिकेट, करुणा आणि नेतृत्वाच्या संगमातून समाजात एक स्थायी बदल घडवण्याचा प्रयत्न केला.

'आवाज मराठी'वर प्रसिद्ध होणारे लेखन, व्हिडिओज आणि उपक्रम यांविषयीचे अपडेट्स मिळवण्यासाठी या लिंक्सवर क्लिक करा  -

Awaz Marathi WhatsApp Group 
Awaz Marathi Facebook Page

Awaz Marathi Twitter