सीरियाच्या संरक्षणमंत्र्यांनी मंगळवारी युद्धविराम घोषित केला. आदल्या दिवशी झालेल्या जातीय संघर्षात डझनभर लोक ठार झाले होते. त्यानंतर लगेचच सरकारी दले स्वेदा प्रांतातील एका महत्त्वाच्या शहरात घुसली. दरम्यान, शेजारील इस्रायलने पुन्हा या परिसरात हवाई हल्ले केले.
युद्धविराम आणि परिस्थिती
मुर्हाफ अबू कासरा यांनी निवेदनात म्हटले की, शहराच्या 'मान्यवर आणि प्रतिष्ठित व्यक्तीं'सोबत करार झाल्यानंतर, "आम्ही केवळ गोळीबाराच्या स्त्रोतांना प्रत्युत्तर देऊ आणि बेकायदेशीर गटांकडून होणाऱ्या कोणत्याही लक्ष्याला सामोरे जाऊ."
सीरियाच्या नवीन नेत्यांच्या राजवटीत झालेला हा नवीनतम जातीय हिंसाचार स्थानिक सुन्नी बेडोइन जमातींचे सदस्य आणि द्रुझ (Druze) सशस्त्र गट यांच्यातील बदला घेण्याच्या उद्देशाने झालेल्या अपहरण आणि हल्ल्यांमुळे सुरू झाला. हा प्रांत द्रुझ समुदायाचे केंद्र आहे. सोमवारी सुव्यवस्था प्रस्थापित करण्यासाठी पाठवलेल्या सीरियाच्या सरकारी सुरक्षा दलांची द्रुझ सशस्त्र गटांशी झटापट झाली.
इस्रायलचे हल्ले आणि स्पष्टीकरण
इस्रायलचे पंतप्रधान बेंजामिन नेतन्याहू आणि संरक्षण मंत्री इस्रायल काट्झ यांनी संयुक्त निवेदनात सांगितले की, "इस्रायलने सीरियातील द्रुझ धार्मिक अल्पसंख्याकांना हानी पोहोचवण्यापासून रोखण्यासाठी आणि सीरियासोबतच्या आमच्या सीमेला लागून असलेल्या भागात निःशस्त्रीकरण सुनिश्चित करण्यासाठी हल्ले केले आहेत." इस्रायलमध्ये द्रुझ लोकांना निष्ठावान अल्पसंख्याक मानले जाते आणि ते अनेकदा सशस्त्र दलात सेवा देतात.
सीरियाच्या सरकारी वृत्तसंस्था 'साना'ने या हल्ल्यांबद्दल तपशील दिला नाही. ब्रिटनस्थित युद्ध निरीक्षक 'सिरियन ऑब्झर्व्हेटरी फॉर ह्युमन राईट्स'ने सांगितले की, इस्रायलने सीरिया लष्कराच्या एका टँकला लक्ष्य केले. त्यावेळी दले स्वेदा शहरात खोलवर प्रवेश करत होती. अंतर्गत मंत्रालयाच्या दलाचे सदस्य मनहाल यासर अल-गोर यांना स्थानिक रुग्णालयात छरऱ्यांच्या जखमांवर उपचार मिळत होते. त्यांच्या ताफ्यावर इस्रायली हल्ला झाला होता. "आम्ही नागरिकांना सुरक्षित ठेवण्यासाठी आणि लुटालूट थांबवण्यासाठी स्वेदा शहरात प्रवेश करत होतो. इस्रायली ड्रोनने आम्हाला लक्ष्य केले तेव्हा मी एका रणगाड्यात (armoured personnel carrier) होतो," असे ते म्हणाले. या हल्ल्यात अनेक लोक जखमी झाल्याचेही त्यांनी जोडले.
मृतांचा आकडा आणि छळाचे आरोप
सीरियाच्या अंतर्गत मंत्रालयाने सोमवारी सांगितले की, ३० हून अधिक लोक ठार झाले आहेत, परंतु त्यांनी हा आकडा अद्ययावत केला नाही. ऑब्झर्व्हेटरीने मंगळवारी सांगितले की, ४८ तासांत १३५ लोक ठार झाले, ज्यात दोन महिला आणि दोन मुलांचा समावेश आहे. मृतांमध्ये सरकारी दलांनी केलेल्या 'फील्ड एक्झिक्युशन'मध्ये (field executions) मारल्या गेलेल्या १९ लोकांचा समावेश होता, ज्यात स्वेदा शहरातील एका विश्रामगृहात १२ पुरुषांचा समावेश होता. मृतांपैकी किती नागरिक होते, हे त्यांनी सांगितले नाही. 'फील्ड एक्झिक्युशन'च्या आरोपावर सीरियाच्या सरकारने त्वरित कोणतीही टिप्पणी केली नाही.
सीरियातील नवीन सरकारवर संशय
डिसेंबरमध्ये सुन्नी इस्लामी बंडखोर गटांनी केलेल्या हल्ल्यात माजी अध्यक्ष बशर असाद यांची राजवट कोसळल्यापासून, इस्रायलने सीरियाच्या नवीन नेत्यांप्रती आक्रमक भूमिका घेतली आहे. इस्रायलला आपल्या सीमेजवळ अतिरेकी नको आहेत, असे त्यांचे म्हणणे आहे. इस्रायली दलांनी गोलान हाइट्सला लागून सीरियाई प्रदेशातील संयुक्त राष्ट्र-नियंत्रित बफर झोन (UN-patrolled buffer zone) ताब्यात घेतला आहे. तसेच, सीरियातील लष्करी ठिकाणांवर शेकडो हवाई हल्ले केले आहेत.
द्रुझ समाजाचे आवाहन
मंगळवारी सकाळी, सीरियातील द्रुझ समुदायाच्या धार्मिक नेत्यांनी सरकारी दलांशी लढणाऱ्या सशस्त्र गटांना शस्त्रे टाकून देण्याचे आणि अधिकाऱ्यांशी सहकार्य करण्याचे आवाहन केले, कारण ते स्वेदा प्रांताच्या राजधानीत प्रवेश करत होते. तथापि, प्रमुख धार्मिक अधिकाऱ्यांपैकी एकाने नंतर एक व्हिडिओ निवेदन जारी करून हे आवाहन मागे घेतले.
सुरुवातीच्या निवेदनात स्वेदातील सशस्त्र गटांना "अंतर्गत मंत्रालयाच्या दलांशी सहकार्य करण्यास" आणि आपली शस्त्रे सोपवण्यास सांगितले होते. या निवेदनात सीरियाच्या सरकारशी घटनांच्या परिणामांवर चर्चा सुरू करण्याचे आवाहनही केले होते.
गृह मंत्रालयाची भूमिका
स्वेदा गव्हर्नरेटचे अंतर्गत सुरक्षेचे कमांडर ब्रिगेडीयर जनरल अहमद अल-दलाती यांनी या निवेदनाचे स्वागत केले. त्यांनी सर्व धार्मिक अधिकारी आणि सामाजिक कार्यकर्त्यांना एकजूट राष्ट्रीय भूमिका स्वीकारण्याचे आवाहन केले, जी अंतर्गत मंत्रालयाच्या राज्य अधिकार वाढवण्याच्या आणि संपूर्ण प्रांतात सुरक्षा प्रस्थापित करण्याच्या उपायांना समर्थन देईल.
द्रुझ अध्यात्मिक नेत्यांचा विरोध
पण दमास्कस सरकारला विरोध करणारे द्रुझ अध्यात्मिक नेते शेख हिकमत अल-हिजरी यांनी व्हिडिओ संदेशात सांगितले की, द्रुझ नेत्यांनी दिलेले निवेदन दमास्कसच्या अधिकाऱ्यांशी करार झाल्यानंतर जारी केले होते, पण त्यांनी वचन मोडले आणि निशस्त्र नागरिकांवर अंधाधुंद गोळीबार सुरू ठेवला. "आम्हाला संपूर्ण विनाशाच्या युद्धाला सामोरे जावे लागत आहे," असा त्यांनी कोणताही पुरावा न देता दावा केला. समाजमाध्यमांवर काही व्हिडिओंमध्ये सशस्त्र लढवय्ये द्रुझ कैद्यांसोबत जातीय घोषणा देत आणि त्यांना मारहाण करताना दिसत होते.
जातीय आणि सूडाचे हल्ले
द्रुझ धार्मिक पंथ १० व्या शतकात शिया इस्लामच्या इस्माइलिझम (Ismailism) शाखेतून उदयास आला. जगभरातील सुमारे १० लाख द्रुझ लोकांपैकी निम्म्याहून अधिक सीरियात राहतात. इतर बहुतेक द्रुझ लेबनॉन आणि इस्रायलमध्ये राहतात, ज्यात गोलान हाइट्समधील (Golan Heights) लोकांचा समावेश आहे. इस्रायलने १९६७ च्या मध्यपूर्वेतील युद्धात सीरियाकडून गोलान हाइट्स ताब्यात घेतले आणि १९८१ मध्ये ते जोडले.
असाद यांच्या पतनानंतर, सरकारला निष्ठावान दले आणि द्रुझ लढवय्ये यांच्यात अनेकदा संघर्ष झाले आहेत. ताज्या लढाईने जातीय हिंसाचाराच्या आणखी एका चक्राची भीती वाढवली आहे. मार्चमध्ये, सीरियाच्या दुसऱ्या भागात असादला निष्ठावान लढवय्यांनी सरकारी सुरक्षा दलांवर हल्ला केला, ज्यामुळे अनेक दिवस जातीय आणि सूडाचे हल्ले झाले. शेकडो नागरिक मारले गेले, त्यापैकी बहुतेक असादच्या अलवाईट पंथाचे (Alawite sect) सदस्य होते. या हल्ल्यांची चौकशी करण्यासाठी एक आयोग स्थापन करण्यात आला होता, पण त्याचे निष्कर्ष सार्वजनिक केले नाहीत.
इस्रायली हस्तक्षेपाची चिंता
सध्याच्या संघर्षामुळे इस्रायली हस्तक्षेपाची शक्यता वाढल्याबद्दलही चिंता वाढली आहे. सीरियातील अनेक द्रुझ लोकांनी सांगितले आहे की त्यांना इस्रायलने त्यांच्या वतीने हस्तक्षेप करू नये, परंतु द्रुझ अल्पसंख्याकांच्या काही गटांना दमास्कसमधील नवीन अधिकाऱ्यांबद्दल संशय आहे, विशेषतः अलवाईट आणि इतर अल्पसंख्याक गटांवर झालेल्या हल्ल्यांनंतर.
