अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी सीरियाचे राष्ट्राध्यक्ष अहमद अल-शारा यांच्याशी व्हाईट हाऊसमध्ये चर्चा केली आहे. याचबरोबर, अमेरिकेच्या ट्रेझरी विभागाने दमास्कस (सीरिया) वरील निर्बंध आणखी सहा महिन्यांसाठी स्थगित केल्याची घोषणा केली.

सोमवारी झालेली ही भेट, ४३ वर्षीय माजी अल-कायदा कमांडर अल-शारा यांच्यासाठी एका अद्भुत वर्षाची सांगता करणारी ठरली. अल-शारा यांनी गेल्या वर्षी डिसेंबरमध्ये सीरियाचे दीर्घकाळचे कट्टर हुकूमशहा बशर अल-असाद यांना सत्तेवरून खाली खेचले होते.

आपल्या युद्धग्रस्त देशाला एकत्र आणण्याची आणि दशकांचा आंतरराष्ट्रीय एकाकीपणा संपवण्याची इच्छा असलेले अल-शारा, १९४६ मध्ये देशाला स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतर व्हाईट हाऊसला भेट देणारे पहिलेच सीरियन नेते ठरले आहेत.

सीरियन प्रेसिडेन्सीने म्हटले आहे की, अल-शारा आणि ट्रम्प यांच्यात "सीरिया आणि अमेरिका यांच्यातील द्विपक्षीय संबंध, ते मजबूत करण्याचे आणि विकसित करण्याचे मार्ग, तसेच परस्पर हिताच्या अनेक प्रादेशिक आणि आंतरराष्ट्रीय मुद्द्यांवर" चर्चा झाली.

"आम्ही सीरियाला यशस्वी बनवू" - ट्रम्प

या भेटीनंतर डोनाल्ड ट्रम्प यांनी अल-शारा यांची भरभरून प्रशंसा केली. "तो एका अत्यंत कठीण परिस्थितीतून आला आहे आणि तो एक कणखर माणूस आहे. तो मला आवडला," असे ट्रम्प यांनी सीरियन राष्ट्राध्यक्षांबद्दल म्हटले.

"आम्ही सीरियाला यशस्वी करण्यासाठी सर्व काही करू, कारण तो मध्य-पूर्वेचा एक भाग आहे. आमच्याकडे आता मध्य-पूर्वेत शांतता आहे - असे कधी घडल्याचे कोणालाही आठवत नाही," असेही ते म्हणाले. मात्र, ट्रम्प यांनी अल-शारा यांच्या वादग्रस्त भूतकाळालाही स्पर्श केला. "आपल्या सर्वांचा भूतकाळ खडतरच होता," असे ते म्हणाले.

अल-शारा यांनी नंतर 'फॉक्स न्यूज'ला सांगितले की, त्यांचा अल-कायदाशी असलेला संबंध हा भूतकाळाचा विषय होता आणि ट्रम्प यांच्या भेटीत त्यावर चर्चा झाली नाही. "सीरिया आता वॉशिंग्टनचा भू-राजकीय मित्र मानला जातो, धोका नाही," असेही ते म्हणाले.

वादग्रस्त भूतकाळ आणि 'संथ' स्वागत

दोन्ही नेत्यांमधील ही भेट, सौदी अरेबियातील त्यांच्या पहिल्या भेटीनंतर सहा महिन्यांनी झाली आहे. सौदीतील भेटीतच ट्रम्प यांनी निर्बंध हटवण्याची योजना जाहीर केली होती. तसेच, काही दिवसांपूर्वीच अमेरिकेने अल-शारा यांना विशेष जागतिक दहशतवादी या यादीतून काढून टाकले होते.

अल-शारा यांना अमेरिकेच्या इराकवरील ताब्यादरम्यान यूएस सैन्याने पकडले होते. नंतर त्यांनी सीरियामध्ये अल-कायदाच्या शाखेचे नेतृत्व केले. त्यांच्या 'हयात तहरीर अल-शाम' (HTS) या गटाने २०१६ मध्ये अल-कायदापासून फारकत घेतली होती. मात्र, अवघ्या एका वर्षापूर्वीपर्यंत, अमेरिकेने अल-शारा यांच्या अटकेसाठी माहिती देणाऱ्यास १० दशलक्ष डॉलरचे बक्षीस ठेवले होते.

अल-असाद यांना हटवल्यापासून, अल-शारा यांनी आपली प्रतिमा आणखी बदलली आहे. त्यांनी 'अबू मोहम्मद अल-जुलानी' हे नाव सोडून आपले मूळ नाव वापरण्यास सुरुवात केली आणि सहिष्णू व सर्वसमावेशक सीरियाचा प्रचार केला.

तरीही, सोमवारी व्हाईट हाऊसमध्ये अल-शारा यांचे स्वागत 'संथ' (muted) वातावरणात झाले. ते व्हाईट हाऊसमध्ये बाजूच्या दाराने दाखल झाले आणि ट्रम्प यांनी बाहेर येऊन त्यांचे स्वागत केले नाही. तसेच, माध्यमांसमोर कोणतेही फोटो-सेशन किंवा दोन्ही नेत्यांची संयुक्त पत्रकार परिषद झाली नाही.

निर्बंधांना स्थगिती आणि ISIS विरोधात आघाडी

अल-शारा व्हाईट हाऊसमधून निघाल्यानंतर लगेचच, एका वरिष्ठ अमेरिकी अधिकाऱ्याने 'एपी' आणि 'एएफपी' या वृत्तसंस्थांना सांगितले की, सीरियाने 'इसिस' (ISIL/ISIS) विरुद्धच्या जागतिक आघाडीत सामील होण्यास औपचारिक पुष्टी दिली आहे. सीरिया या आघाडीचा ९० वा सदस्य बनेल.

या अधिकाऱ्याने सांगितले की, दहशतवादविरोधी, सुरक्षा आणि आर्थिक मुद्द्यांवर दोन्ही देशांना चांगला समन्वय साधता यावा, यासाठी अमेरिका सीरियाला वॉशिंग्टनमधील आपला दूतावास पुन्हा सुरू करण्याची परवानगी देईल. या निर्णयामुळे सीरियातून अमेरिकन सैन्य मागे घेण्याचा मार्ग मोकळा होऊ शकतो.

या ऐतिहासिक चर्चेच्या काही तास आधीच, अल-शारा यांची हत्या करण्याचे इसिसचे दोन वेगवेगळे कट उधळून लावण्यात आल्याची बातमी समोर आली होती.

सोमवारी वॉशिंग्टनने जाहीर केलेल्या नवीन निर्बंध शिथिलतेमुळे, 'सीझर ॲक्ट' (Caesar Act) अंतर्गत असलेले दंडात्मक उपाय आणखी १८० दिवसांसाठी स्थगित करण्यात आले आहेत. अमेरिकन ट्रेझरी विभागाने म्हटले आहे की, "अमेरिकेचे निर्बंध हटवल्याने सीरियाला आपली अर्थव्यवस्था पुन्हा उभारण्यास, सर्व नागरिकांसाठी समृद्धी आणण्यास आणि दहशतवादाचा मुकाबला करण्यास मदत होईल."

इस्रायलसोबतही संबंध सुधारणार?

अल-शारा यांनी इस्रायलसोबत संबंध सुधारण्याचे संकेत दिले आहेत. त्यांनी इस्रायलला धोका नसल्याचे आधीच म्हटले होते आणि त्यांच्या सरकारने पॅलेस्टिनी इस्लामिक जिहादच्या वरिष्ठ सदस्यांना ताब्यातही घेतले होते.

सोमवारी, ट्रम्प यांनी पत्रकारांना सांगितले की, ते इस्रायलसोबत "सीरियाशी जुळवून घेण्याबाबत" काम करत आहेत. "तुम्ही सीरियाबद्दल काही घोषणांची अपेक्षा करू शकता," असे त्यांनी इस्रायल-सीरिया कराराच्या शक्यतेबद्दल विचारले असता म्हटले. "आम्हाला सीरिया एक अतिशय यशस्वी देश बनलेला पाहायचा आहे. आणि मला वाटते की हा नेता ते करू शकतो. मला खरोखर वाटते. लोक म्हणाले की त्याचा भूतकाळ खडतर आहे. आपल्या सर्वांचा भूतकाळ खडतरच होता," असे ट्रम्प म्हणाले.