डॉ. फिरदौस खान

हरियाणाच्या मेवात भागात जेव्हा लोक मुलींच्या शिक्षणाचा विचारही करायला धजावत नव्हते त्या काळात नूह जिल्ह्यातील चंदेनी गावच्या मुमताज खान यांनी एक आदर्श घालून दिला. इच्छाशक्ती आणि मेहनतीने कोणत्याही आव्हानावर मात करता येते हे त्यांनी सिद्ध केले. त्यांनी केवळ इंग्रजीत पदव्युत्तर शिक्षण घेतले नाही तर मास कम्युनिकेशनमध्येही पदवी मिळवली आणि आपल्या भागातील महिलांसाठी प्रगतीच्या नव्या वाटा खुल्या केल्या. आज त्या मेवातची ओळख आणि बुलंद आवाज बनल्या आहेत.

संघर्ष आणि प्रेरणा

मुमताज खान यांचे आयुष्य सुरुवातीपासूनच संघर्षाने आणि प्रेरणेने भरलेले राहिले आहे. बालपणातील अनुभव आणि घरच्या वातावरणामुळे त्या समाजाप्रति संवेदनशील आणि जबाबदार बनल्या. लहानपणापासूनच त्यांनी विविध मंचांवरून मेवातच्या लोकांच्या समस्या आणि मुलींच्या शिक्षणासाठी आवाज उठवला. त्यांच्या या सामाजिक जाणीवेमुळे त्यांना प्रादेशिक आणि राष्ट्रीय पातळीवर सन्मान मिळाला.

मीडियातील कारकीर्द

त्या केवळ जनआंदोलनांमध्येच सक्रिय राहिल्या नाहीत तर मीडियाच्या माध्यमातूनही त्यांनी मेवातचा आवाज जगापर्यंत पोहोचवला. मुमताज खान इलेक्ट्रॉनिक मीडियाशी जोडलेल्या असून त्यांनी अनेक वर्षे राष्ट्रीय आणि प्रादेशिक वृत्तवाहिन्यांमध्ये काम केले. एक न्यूज अँकर म्हणून त्यांनी स्वतःची वेगळी ओळख निर्माण केली. सध्या त्या 'खबरें अभी तक' या चॅनेलमध्ये डेप्युटी एडिटर आणि 'प्राईम फेस' म्हणून कार्यरत आहेत. याआधी त्यांनी 'झी सलाम' चॅनेलमध्ये पाच वर्षे मुख्य अँकर म्हणून काम पाहिले तसेच अनेक शो, डिबेट्स आणि मुलाखती घेतल्या.

सुरुवातीपासूनच समाजभान

मुमताज सांगतात की लहानपणापासूनच त्यांची सामाजिक जडणघडण झाली. त्यांनी नेहमीच समाजसेवेत हिरिरीने भाग घेतला आणि विविध आंदोलनांमध्ये सक्रिय सहभाग नोंदवला. मेवातला जिल्हा बनवण्याचे आंदोलन असो किंवा शेतकऱ्यांच्या हक्काची लढाई तसेच शिक्षण, आरोग्य आणि रोजगार यांसारख्या महत्त्वाच्या मुद्द्यांवर त्यांनी सतत आपली भूमिका मांडली.

जिल्ह्याचा लढा

मेवातला जिल्हा बनवण्याची प्रक्रिया खूप दीर्घकाळ चालली. २ ऑक्टोबर २००४ रोजी तत्कालीन मुख्यमंत्री ओमप्रकाश चौटाला यांनी मेवातला जिल्हा बनवण्याची घोषणा केली आणि त्याचे नाव 'सत्यमेवपुरम' ठेवले. स्थानिकांना हे नाव थोडे वेगळे वाटले तरी जिल्हा झाल्याचा आनंद मोठा होता. पुढे ४ एप्रिल २००५ रोजी काँग्रेस सरकारने याला अधिकृत जिल्हा घोषित केले आणि एप्रिल २०१६ मध्ये याचे नाव बदलून 'नूह' करण्यात आले.

करिअरमधील आव्हाने

आपल्या करिअरबद्दल बोलताना मुमताज खान सांगतात की हा प्रवास त्यांच्यासाठी खूप आव्हानात्मक होता. त्या काळात मेवातमध्ये मुलींचे शिक्षण ही सामान्य गोष्ट नव्हती आणि त्यात इलेक्ट्रॉनिक मीडिया हे क्षेत्र निवडणे तर आणखीच कठीण होते. त्यांचे आई-वडील अख्तर हुसैन आणि शहनाज हुसैन यांनी त्यांच्या स्वप्नांना नेहमीच पाठिंबा दिला तसेच त्यांचे पती सरफराज खान यांनीही त्यांना उंच भरारी घेण्याचे बळ दिले.

लेकीचा अभिमान

त्या पुढे म्हणतात की एक मुलगी असल्यामुळे त्यांना आपल्या भागातील लोकांकडून नेहमीच सन्मान आणि प्रेम मिळाले. मुलगा किंवा मुलगी असणे हे त्यांच्यासाठी कधीच आव्हान राहिले नाही तर ती अभिमानाची गोष्ट ठरली. त्यांनी नेहमीच कुटुंबाची साथ आणि लोकांच्या आशीर्वादाने आपल्या भागाच्या भल्यासाठी काम केले. त्यांचे वडील, आई, पती आणि मुलगा अदील खान हेच त्यांच्या शक्तीचे आणि प्रेरणेचे मुख्य स्रोत आहेत.

पुरस्कारांची मोहोर

मुमताज खान यांच्या उत्कृष्ट कार्यासाठी आणि समाजसेवेसाठी त्यांना अनेक पुरस्कारांनी गौरवण्यात आले आहे. यामध्ये मेवात रत्न अवॉर्ड, मेवात गौरव अवॉर्ड, महिला सक्षमीकरण पुरस्कार, मेवातला जिल्हा बनवण्यात दिलेल्या योगदानाबद्दलचा पुरस्कार, कल्कि गौरव अवॉर्ड, फेस टाईमचा बेस्ट जर्नलिस्ट अवॉर्ड आणि मुलींसाठी रोल मॉडेल अवॉर्ड यांचा समावेश आहे.

मुलींना संदेश

मुलींनी आपली स्वप्ने पूर्ण करण्यासाठी सर्वात आधी शिक्षण घेतले पाहिजे असे त्या ठामपणे मानतात. त्यानंतरच त्या आपले करिअर घडवू शकतात. स्वावलंबी होणे, संयम ठेवणे, मेहनत करणे आणि कुटुंबाची साथ मिळवणे खूप गरजेचे आहे. त्या सांगतात की घराबाहेरचे जग खूप कठीण आहे पण जर मनात जिद्द असेल तर कोणतेही ध्येय अशक्य नाही. एक शिकलेली मुलगी केवळ स्वतःचे आयुष्यच सावरत नाही तर ती आपल्या कुटुंबासाठी आणि मुलांसाठीही मार्गदर्शक ठरते.

प्रेरणास्थान

जनसेवेची प्रेरणा त्यांना आपल्या कुटुंबाकडून मिळाल्याचे मुमताज सांगतात. त्यांचे आजोबा आणि आई-वडील नेहमीच दुसऱ्यांची मदत करायचे आणि समाजाचे दुःख समजून घ्यायचे. मीडियाच्या क्षेत्रात त्यांना ओप्रा विनफ्रे यांच्याकडून खूप प्रेरणा मिळाली. ओप्रा यांनी आपल्या आयुष्यातील अनेक संघर्षांवर मात करून जगात स्वतःची ओळख निर्माण केली. त्यांनी आपल्या 'द ओप्रा विनफ्रे शो' मधून लोकांच्या समस्या आणि संघर्ष जगासमोर मांडले आणि त्यांना नवी दिशा दिली.

मुमताज खान यांची कहाणी हेच सांगते की जर जिद्द, मेहनत आणि योग्य मार्गदर्शन मिळाले तर कोणत्याही मुलीसाठी काहीच अशक्य नाही. त्यांनी मेवातच्या मुलींसाठी नव्या वाटा खुल्या केल्या आणि समाजात महिलांचे स्थान उंचावण्यासाठी काम केले तसेच मीडियाच्या क्षेत्रात स्वतःची ओळख निर्माण केली. इच्छाशक्ती, संयम, मेहनत आणि कुटुंबाचा पाठिंबा असेल तर कोणत्याही संकटावर मात करता येते हाच संदेश त्यांचे आयुष्य देते.

आज मुमताज खान केवळ मेवातच्याच नाही तर स्वप्ने पाहणाऱ्या प्रत्येक मुलीसाठी प्रेरणा आहेत. त्यांचे आयुष्य संघर्ष, यश आणि सेवेचे एक अनोखे उदाहरण आहे जे सिद्ध करते की जिद्द असेल आणि कष्टाची तयारी असेल तर कोणतेही ध्येय गाठता येते.