सानिया अंजुम

कल्पना करा एका तीन वर्षांच्या चिमुकलीची. तिची उंची डॅशबोर्डच्या वर पाहण्याइतकीही नाही. तरीही ती एका मॉडिफाईड कारचे स्टेअरिंग घट्ट पकडते. एखाद्या कसलेल्या रेसरप्रमाणे मोकळ्या मैदानावर गाडी पळवते. लहान मुले काय करू शकतात, याच्या सर्व अपेक्षा ती मोडीत काढते. इथूनच सुरू होतो रिफाह तस्कीनचा असाधारण प्रवास. म्हैसूरची ही १५ वर्षांची 'चेंजमेकर' अशक्य गोष्टींना आपला खेळ मानते.

चिकाटीची मुळे

रिफाहचा जन्म ९ जुलै २०१० रोजी म्हैसूरच्या हृदयात झाला. प्राचीन राजवाडे आणि इंजिनच्या आवाजाचा हा परिसर. तिची आई बी.बी. फातिमा बडा मकान येथील सरकारी उर्दू उच्च प्राथमिक शाळेत शिक्षिका आहेत. वडील ताजुद्दीन हे माजी कार आणि टू-व्हीलर रेसर असून आता हॉटेल व्यवसायात आहेत. मोठी बहीण शिफा सहरचे लग्न झाले आहे. त्यानंतर रिफाह कुटुंबाच्या स्वप्नांची ज्योत बनली. सेंट ॲन्स स्कूलमध्ये १० वीत शिकणारी ही मुलगी केवळ एक किशोरवयीन नाही. ती अडथळे तोडून पिढ्यांना प्रेरणा देणारी शक्ती आहे.

वडिलांचे स्वप्न पूर्ण

ताजुद्दीन यांचे आंतरराष्ट्रीय रेसिंगचे स्वप्न अपूर्ण राहिले होते. आपला वारसा चालवण्यासाठी त्यांना मुलगा हवा होता. पण त्यांना रिफाहमध्येच एक अद्भुत प्रतिभा सापडली. वयाच्या सातव्या वर्षी ती एखाद्या अनुभवी चालकाप्रमाणे गाड्या चालवत होती. तीन वर्षांची असतानाच तिने वडिलांच्या कस्टम-मॉडिफाईड कारवर प्रभुत्व मिळवले. मैदानावर ती अखंड सराव करत असे.

पाचव्या वर्षी तिने म्हैसूर ते बंगळुरू गाडी चालवली. तिची अचूकता थक्क करणारी होती. सहाव्या वर्षी तिने बन्नीमंतपच्या सेंट जोसेफ स्कूलमध्ये चित्तथरारक स्टंट्स आणि ड्रिफ्ट्स केले. शालेय शोमधील गर्दीला तिने मंत्रमुग्ध केले. ताजुद्दीन यांनी फक्त तिच्यासाठी "बग्गी" ही खास क्वाड बाईक बनवली. २६ जानेवारी २०१७ च्या प्रजासत्ताक दिनी, सात वर्षांच्या रिफाहने आपल्या शाळेत सर्वांचे लक्ष वेधून घेतले. ती अदम्य उत्साहाचे मूर्तिमंत रूप होती.

अडथळे आणि प्रसिद्धी

महानतेसाठी चिकाटी लागते. रिफाहच्या या कौशल्याला प्रसिद्धी मिळावी म्हणून शिफाने खूप प्रयत्न केले. पण वयाचे कारण देत वर्तमानपत्रांनी दुर्लक्ष केले. मग नागेश नावाचा एक मुलगा मदतीला आला. त्याने २०१७ मध्ये एका मोठ्या वर्तमानपत्राच्या महिला पत्रकाराशी त्यांची भेट घालून दिली. त्या लेखाने तिला ओळख मिळवून दिली. ऑक्टोबरपर्यंत दुसऱ्या एका लेखाने तिला रातोरात प्रसिद्ध केले.

विक्रमांचा धडाका

जागतिक विक्रम खुणावत होते. पण लालफितीचा कारभार आडवा आला. कागदपत्रांचे अडथळे पार झाले. तरीही आरटीओ आणि सरकारी अधिकाऱ्यांनी कमी वयाचे कारण सांगत परवानगी नाकारली. कुटुंबाने मंत्र्यांपासून ते सत्तेच्या प्रत्येक स्तंभापर्यंत पाठपुरावा केला. दिवंगत आमदार वासू यांनी शपथच घेतली, "मी तुरुंगात गेलो तरी चालेल, पण या मुलीला मदत करणार. तिला प्रत्येक परवानगी मिळवून देणार." पोलीस आयुक्त आणि पालकमंत्र्यांचा पाठिंबा मिळाला. एका शालेय चाचणीने शिक्कामोर्तब केले.

५ नोव्हेंबर २०१७ रोजी तिने टिळक नगरच्या ईदगाह मैदानावर लॉरीसह अनेक वाहने चालवली. या कामगिरीने तिला 'गोल्डन बुक ऑफ वर्ल्ड रेकॉर्ड्स'चा सन्मान मिळवून दिला. म्हैसूरच्या हेडलाईन्समध्ये तिने वर्चस्व गाजवले.

वाढती लोकप्रियता

तिचा आलेख उंचावतच गेला. 'चिन्नरा दसरा' कार्यक्रमात ती मुख्य पाहुणे होती. तिचा एक व्हायरल फोटो पाहून उपायुक्तांनी विशेष परवानग्या दिल्या. जेके ग्राउंडवर तिने विजेच्या वेगाने बाईक चालवून कार्यक्रमाची सुरुवात केली. पुन्हा एकदा माध्यमांचे लक्ष वेधले गेले.

रेसिंगच्या पलीकडे जाऊन रिफाह समाजसेवा करते. ती सलग पाचव्या वर्षी म्हैसूर महानगरपालिकेची स्वच्छता दूत म्हणून काम पाहत आहे. ती समुदायांना एकत्र करते. चार वर्षे ती राज्याची क्षयरोग योद्धा (Tuberculosis Warrior) होती. तिने कलंकाविरुद्ध लढा दिला आणि जनजागृती केली. २०२५ मध्ये तिला टिपू सुलतान पुरस्काराने गौरवण्यात येणार आहे.

दिग्गजांच्या भेटी

रिफाहच्या वाटेवर राष्ट्रीय दिग्गज आले. २०१९ मध्ये राहुल गांधी यांनी तिला आमंत्रित केले. तिथे तिने राहुल आणि सोनिया गांधींची भेट घेतली. त्यांनी तिला मनापासून आदर दिला. बी.बी. फातिमा सांगतात की, असा सन्मान त्यांना कोणाकडूनच मिळाला नाही. सोनियाजींनी तिला तिच्या स्वप्नांबद्दल विचारले. रिफाह म्हणाली, "फायटर पायलट." सोनियाजींच्या शिफारशीने जक्कूर एरोड्रोमचे दरवाजे उघडले. तिथे आठ वर्षांच्या रिफाहने टू-सीटर विमान उडवले.

म्हैसूरमधील 'भारत जोडो यात्रे'दरम्यान ती पुन्हा राहुल गांधींना भेटली. तिथे तिने धाडसी वाहन ड्रिफ्ट करून त्यांना रोमांचित केले. हे धाडसी एकतेचे प्रतीक होते.

स्वयंपूर्ण फिनॉमिनन

हा सर्व प्रवास पूर्णपणे स्व-निधीवर (Self-funded) सुरू आहे. कोणतीही बाहेरची मदत नाही. बी.बी. फातिमा रिफाहचे सोशल मीडिया सांभाळतात. त्यांनी ते प्रेरणेचे केंद्र बनवले आहे. ब्रँड जाहिराती आणि प्रमोशनच्या माध्यमातून त्या रिफाहचा प्रभाव वाढवतात. प्रतिभेला सीमा नसते, हेच यातून दिसते.

वाहनांवर प्रभुत्व

रिफाहच्या नावावर सात जागतिक विक्रम आहेत. यात गोल्डन बुक, एलिट बुक, हाय रेंज बुक, इंडिया बुक, आशिया बुक, वर्ल्डवाईड बुक आणि वंडर बुक ऑफ वर्ल्ड रेकॉर्ड्सचा समावेश आहे. ती वाहनांवर ज्या प्रकारे ताबा मिळवते, तसे दुसरे कोणीही करू शकत नाही. बाईक्स, कारच्या आकाराची लांब बाईक, जेसीबी, टिपर, डोझर, रोड रोलर, क्रेन, कार, बस, एसयूव्ही... तिच्या प्रभुत्वातुन काहीच सुटलेले नाही. आठव्या वर्षी तिने विमानही उडवले.

क्रीडा क्षेत्रातील यश

रिफाहचे कौशल्य केवळ ड्रायव्हिंगपुरते मर्यादित नाही. ती कॉम्बॅट स्पोर्ट्समध्येही चॅम्पियन आहे. ती राज्यस्तरीय बॉक्सिंगमध्ये तिसऱ्या क्रमांकाची पदक विजेती आहे. राष्ट्रीय कराटे स्पर्धक आहे. नुकतीच ती शिमोगा येथील राज्य बॉक्सिंग स्पर्धेत चमकली. २८ सप्टेंबर २०२५ रोजी कोची (केरळ) येथील ली मेरिडियन इंटरनॅशनलमध्ये 'पीएम फाऊंडेशन'कडून तिला पुरस्कार मिळणार आहे.

जागतिक प्रभाव

जागतिक स्तरावर ती अलिना आणि अलिझासारख्या खेळाडूंना प्रेरित करते. तिच्या प्रवासाने प्रभावित होऊन त्यांनी थायलंडमध्ये तायक्वांदो पदके जिंकली आणि नंतर तिला मुख्य पाहुणे म्हणून बोलावले.

कौटुंबिक स्पार्क

घरातही गोड वादविवाद सुरू असतात. पालक ताजुद्दीन आणि बी.बी. फातिमा यांची इच्छा आहे की तिने फोर-व्हीलर रेसर व्हावे. रिफाहला मात्र बाईक रेसर म्हणून चमकण्याचे स्वप्न आहे. पण शेवटी तिला आयएएस अधिकारी होऊन खरा बदल घडवायचा आहे.

भविष्यातील लक्ष्य

दहावी (SSLC) नंतर तिचे लक्ष्य आणखी चार-पाच विक्रम करण्याचे आहे. टायर किंवा स्टेअरिंगशिवाय गाडी चालवणे, १५ किमीपर्यंत दोन चाकांवर संतुलन राखणे असे फिल्मी स्टंट्स तिला करायचे आहेत. एका कारवरून दुसरी कार उडवण्याचे धाडसी मनसुबे तिने रचले आहेत. हे तिचे उघड आव्हान आहे.

नियतीचे सारथ्य

रिफाह तस्कीन केवळ गाडी चालवत नाही. ती परिवर्तनाची रचना करते. स्टेअरिंग हातात घेणाऱ्या त्या तीन वर्षांच्या चिमुकलीपासून ते स्वच्छता, आरोग्य आणि शौर्याची चॅम्पियन बनलेल्या १५ वर्षांच्या मुलीपर्यंत... तिची कहाणी एकच गोष्ट सिद्ध करते. स्वप्नांना वय आणि नियमांचे बंधन नसते. ती हृदयाच्या जोरावर, जिद्दीने आणि विनाब्रेक धावतात. जेव्हा जग म्हणते "खूप लहान आहे", तेव्हा रिफाह गरजते: "फक्त पाहत राहा!"