कुतुब अहमद
जहांगीर मल्लिक हे केवळ एक उद्योजक नाहीत, तर त्यांच्याकडे एक संवेदनशील मन आणि मोठी दूरदृष्टी आहे. त्यांनी आपली सुरुवात एका लहान साडी विक्रेत्याच्या रूपात केली आणि हळूहळू बंगालच्या प्रसिद्ध तात सिल्क साड्यांचे उत्पादन सुरू केले. पण यासोबतच, त्यांनी एक असे व्यावसायिक मॉडेल तयार केले, जे पश्चिम बंगालच्या नादिया जिल्ह्यातील शांतिनगरच्या संपूर्ण अर्थव्यवस्थेला आधार देते.
या लहानशा शहरात, हिंदू आणि मुस्लिम पिढ्यानपिढ्या शेजारी म्हणून राहत आले आहेत. त्यांनी प्रसिद्ध शांतिपुरी साड्यांसारखेच सुंदर आणि टिकाऊ सलोख्याचे वस्त्र विणले आहे. शांतिपुरी तात साडी ही नेहमीच बंगालच्या सांस्कृतिक अभिमानाचे प्रतीक राहिली आहे. शतकानुशतके, तिच्या गुंतागुंतीच्या धाग्यांनी अगणित विणकरांचे जीवन एकत्र बांधले आहे.
शहरातील गजबजलेला 'बांगर हाट' आणि 'घोष मार्केट' हा या वारशाचा केंद्रबिंदू राहिला आहे. आज त्यामध्ये एक नाव चर्चेत आहे: 'जे.एम. बझार'. हे एक असे भरभराटीचे साड्यांचे ठिकाण आहे, जे बंगालच्या पलीकडूनही ग्राहकांना आकर्षित करते. यामागे आहेत चाळीशीतील जहांगीर मल्लिक. त्यांच्या उदारतेने आणि दूरदृष्टीने केवळ त्यांचेच नव्हे, तर त्यांच्या आजूबाजूच्या हजारो कामगारांचेही आयुष्य बदलून टाकले आहे.
ग्राहकांसाठी, जहांगीर एक प्रेमळ आणि विनम्र दुकानदार आहेत. त्यांच्या स्मितहास्यामुळे व्यवहार सहज होतात. पण सिल्क आणि हातमागाच्या साड्यांनी भरलेल्या या दुकानांच्या मागे एक मोठे सत्य दडले आहे - जहांगीर संपूर्ण कामगार वर्गासाठी एक जीवनवाहिनी बनले आहेत.
बाजाराच्या कोणत्याही दिवशी, सुमारे एक हजार ई-रिक्षाचालक शांतिपूर रेल्वे स्टेशनवरून घोष मार्केटपर्यंत ग्राहकांना आणून आपली रोजची भाकरी कमावतात. यातील विशेष गोष्ट म्हणजे, जहांगीर स्वतः या सर्व प्रवासाचे पैसे देतात. यामुळे प्रवाशांना मोफत प्रवास करता येतो आणि त्याच वेळी रिक्षाचालकांना स्थिर उत्पन्नाची हमी मिळते. एका लहान शहरातील अर्थव्यवस्थेत, जिथे कमाईचे स्रोत मर्यादित आहेत, असा उपक्रम दूरदृष्टी आणि करुणा दोन्ही दर्शवतो.
जहांगीर विशीत असताना, त्यांनी घोष मार्केटमध्ये एक साधा साडीचा स्टॉल उघडला होता. बर्दवान जिल्ह्यातील बुलबुलीताला गावात जन्मलेल्या जहांगीर यांनी सिमलॉन हायस्कूलमधून आपले शालेय शिक्षण पूर्ण केले आणि हातगोबिंदापूर कॉलेजमध्ये वाणिज्य शाखेत शिक्षण घेतले.
वस्त्रोद्योगात नैसर्गिक आवड असल्याने, त्यांनी रानाघाट येथे एका लहानशा सरकारी कोर्समध्ये प्रवेश घेतला. यामुळे बंगालच्या साडी व्यापारातील प्रचंड संधींबद्दल त्यांचे डोळे उघडले. शांतिपूरच्या शतकानुशतके जुन्या हातमागाच्या वारशाने आकर्षित होऊन, त्यांनी आपल्या प्रवासाचे केंद्र म्हणून या शहराची निवड केली.
सुरुवात विनम्र होती, पण जहांगीर यांची कठोर मेहनत आणि स्पष्ट ध्येय यांचे परिणाम लवकरच दिसू लागले. २०१९ पर्यंत, त्यांनी 'जे.एम. बझार'ची स्थापना केली, ज्याचा विस्तार घोष मार्केटच्या दुसऱ्या मजल्यावर दोन मोठ्या काउंटर्सपर्यंत झाला. आज, त्यांनी केवळ एक यशस्वी व्यवसायच नाही, तर परंपरेला आधुनिक उपक्रमाशी जोडणारा एक ब्रँड तयार केला आहे.
_(1).webp)
तरीही, जहांगीर मल्लिक आपले पाय जमिनीवर घट्ट रोवून आहेत आणि आपला साधा भूतकाळ विसरलेले नाहीत. समृद्धीने त्यांना आत्मकेंद्रित बनवले नाही; उलट, इतरांना उन्नत करण्यासाठी ते अधिक दृढनिश्चयी झाले. आज त्यांचे दुकान म्हणजे वस्त्रांचा खजिना आहे आणि सिल्क साड्या त्याचे मुकुटमणी आहेत.
स्थानिक आणि बंगालबाहेर स्वतःचे उत्पादन युनिट्स चालवून, त्यांच्या साड्या गुणवत्ता टिकवूनही परवडणाऱ्या आहेत. परवडणारी किंमत आणि गुणवत्ता यांच्यातील समतोल राखण्याच्या निर्णयामुळे, त्यांना एक अशी प्रतिष्ठा मिळाली आहे, जी त्यांच्या प्रतिस्पर्धकांकडे नाही.
जहांगीर यांचे योगदान सिल्क साड्यांच्या पलीकडे जाते. एकेकाळी शांतिपूरची हातमागाची सुती साडी नामशेष होण्याच्या मार्गावर होती. तेव्हा त्यांनी विणकरांना आधार देऊन आणि स्थिर उत्पादन सुनिश्चित करून तिची मागणी पुन्हा जिवंत केली. एकेकाळी निराशेचा सामना करणारी हजारो कुटुंबे आता पुन्हा उदरनिर्वाह करत आहेत आणि त्यासोबतच सन्मानही मिळवत आहेत. जहांगीर यांच्यासाठी हा केवळ व्यापार नाही, तर एक मिशन आहे. ते अनेकदा म्हणतात, "दुर्गापूजा असो, ईद असो किंवा कोणताही उत्सव, तात साडीशिवाय बंगाली संस्कृती अपूर्ण आहे."
त्यांच्या उदारतेचे वर्तुळ व्यवहारांच्या पलीकडे जाते. दरवर्षी, ते संपूर्ण घोष मार्केट कुटुंब, कर्मचारी, मदतनीस आणि रिक्षाचालकांसाठी - हिंदू आणि मुस्लिम सर्वांसाठी - एका भव्य सामुदायिक भोजनाचे आयोजन करतात. ही मेजवानी शांतिपूरच्या एकतेच्या भावनेचा पुनरुच्चार करते. त्यांच्या स्वतःच्या व्यवसायातही, सर्वसमावेशकता नैसर्गिक आहे. त्यांच्या सुमारे २५ कामगारांच्या संघात हिंदू आणि मुस्लिम एकत्र काम करतात.
जहांगीर यांचा धाकटा भाऊ बुलबुलीताला येथे एक मोठा कापड प्रक्रिया कारखाना चालवतो. ते टी-शर्ट आणि लेगिंग्जसारखे सुती कापड तयार करतात, ज्यामुळे बंगालच्या वस्त्रोद्योगाशी कुटुंबाचा संबंध अधिक दृढ होतो. हे दोन्ही भाऊ मिळून बंगालच्या मुस्लिम समाजातील उद्योजकांच्या नव्या पिढीचे प्रतिनिधित्व करतात, जे महत्त्वाकांक्षेला सामाजिक जबाबदारीशी जोडतात.
जहांगीर मल्लिक यांच्या कथेच्या केंद्रस्थानी केवळ यश नाही, तर स्वतःच्या पलीकडे स्वप्न पाहण्याची दुर्मिळ क्षमता आहे. शांतिपूरच्या हातमागाच्या साड्या जगाच्या कानाकोपऱ्यात पोहोचाव्यात, अशी त्यांची कल्पना आहे. या साड्यांसोबत बंगालचा अभिमान आणि विणकरांचा उदरनिर्वाह दोन्ही पोहोचेल, असे त्यांना वाटते. आपल्या शांत, विनम्र मार्गाने, त्यांनी दाखवून दिले आहे की, महानता केवळ जमा केलेल्या संपत्तीने मोजली जात नाही, तर वाटेत तुम्ही किती लोकांचे जीवन उंचावता, याने मोजली जाते.
.jpg "प्रेषित मुहम्मद यांचे नाव - अरेबिक सुलेखन")
