डिसेंबरमध्ये रशियाचे राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांच्या नियोजित भारत दौऱ्याच्या पार्श्वभूमीवर, भारत आणि रशिया यांच्यातील राजनैतिक हालचालींना मोठा वेग आला आहे. सोमवारी, भारताचे राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार (NSA) अजित डोवाल यांनी रशियाचे राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांचे प्रमुख सहकारी आणि रशियाच्या 'मेरीटाइम बोर्ड'चे अध्यक्ष निकोलाय पात्रुशेव यांची नवी दिल्लीत भेट घेतली.

रशियन दूतावासाने या भेटीला दुजोरा दिला आहे. त्यांनी 'X' वर माहिती दिली की, या चर्चेदरम्यान भारताचे राष्ट्रीय सागरी सुरक्षा समन्वयक व्हाईस ॲडमिरल विश्वजीत दासगुप्ता हे देखील उपस्थित होते.

एकीकडे दिल्लीत चर्चा, दुसरीकडे मॉस्कोत बैठक

विशेष म्हणजे, ज्या दिवशी पात्रुशेव यांनी भारतात अजित डोवाल यांची भेट घेतली, त्याच दिवशी भारताचे परराष्ट्र मंत्री एस. जयशंकर रशियाचे परराष्ट्र मंत्री सर्गेई लावरोव्ह यांच्याशी चर्चा करण्यासाठी मॉस्कोमध्ये दाखल झाले. रशियन परराष्ट्र मंत्रालयानुसार, आज मॉस्कोमध्ये दोन्ही नेत्यांमध्ये चर्चा होणार असून, हा दोन्ही देशांमधील सुरू असलेल्या राजनैतिक देवाणघेवाणीचाच एक भाग आहे.

जयशंकर यांच्या दौऱ्याचा उद्देश

परराष्ट्र मंत्री जयशंकर आणि लावरोव्ह यांच्यातील ही बैठक 'शांघाय सहकार्य संघटना' (SCO) च्या सरकारी प्रमुखांच्या परिषदेचा एक भाग आहे. या परिषदेचे अध्यक्षपद रशियाचे पंतप्रधान मिखाईल मिशुस्टिन यांच्याकडे असून, १८ नोव्हेंबर रोजी होणाऱ्या या बैठकीसाठी जयशंकर भारतीय शिष्टमंडळाचे नेतृत्व करत आहेत.

रशियन परराष्ट्र मंत्रालयाने सांगितले की, दोन्ही मंत्री आगामी राजकीय कार्यक्रमांचा, तसेच प्रमुख द्विपक्षीय, प्रादेशिक आणि जागतिक मुद्द्यांचा आढावा घेतील. या चर्चेच्या अजेंड्यावर एससीओ (SCO), ब्रिक्स (BRICS), संयुक्त राष्ट्र आणि जी-२० मधील सहकार्य हे विषय असणार आहेत.

पुतिन यांच्या दौऱ्याची तयारी

'TASS' या रशियन वृत्तसंस्थेने दिलेल्या माहितीनुसार, डिसेंबरच्या सुरुवातीला होणाऱ्या २३ व्या वार्षिक भारत-रशिया शिखर परिषदेसाठी पुतिन यांच्या नवी दिल्ली दौऱ्याची तयारी या चर्चेचा मुख्य भाग असण्याची शक्यता आहे. पुतिन यांनी यापूर्वीच त्यांच्या सरकारला भारतासोबतचे व्यापारी आणि आर्थिक संबंध विस्तारण्याचे मार्ग शोधण्याचे निर्देश दिले आहेत, ज्यामध्ये लॉजिस्टिक, पेमेंट सिस्टम आणि वाढती व्यापारी तूट यांसारख्या मुद्द्यांचा समावेश आहे.

यापूर्वी ऑगस्टमध्ये जयशंकर यांनी रशियाचा दौरा केला होता, जिथे त्यांनी व्यापार आणि आर्थिक सहकार्यासाठीच्या अंतर-सरकारी आयोगाच्या (IRIGC-TEC) बैठकीचे सह-अध्यक्षपद भूषवले होते. भारत आणि रशिया यांनी २००० मध्ये आपली धोरणात्मक भागीदारी औपचारिक केली होती आणि २०१० मध्ये तिला "विशेष आणि विशेषाधिकार प्राप्त धोरणात्मक भागीदारी" (Special and Privileged Strategic Partnership) च्या दर्जात उन्नत केले होते.