पद्म पुरस्कारांसाठी 'अशी' सुचवा नावे

Story by आवाज़ मराठी | Published by Fazal Pathan • 6 h ago

प्रातिनिधिक चित्र

भारतातील सर्वोच्च नागरी सन्मानांपैकी एक असलेल्या पद्म पुरस्कार २०२६ साठी नामांकन प्रक्रिया १५ मार्च २०२५ पासून सुरू झाली आहे. राष्ट्रीय पुरस्कार पोर्टल (https://awards.gov.in) वर ३१ जुलै २०२५ पर्यंत नामांकने स्वीकारली जातील. गृह मंत्रालयाने याबाबतची अधिसूचना जारी केली आहे. २०२६ च्या प्रजासत्ताक दिनाच्या पूर्वसंध्येला या पुरस्कारांची घोषणा होईल.

पद्म विभूषण, पद्म भूषण आणि पद्म श्री असे तीन प्रकार असलेले हे पुरस्कार १९५४ मध्ये सुरू झाले. कला, साहित्य, शिक्षण, खेळ, वैद्यक, समाजसेवा, विज्ञान, अभियांत्रिकी, सार्वजनिक कार्य, नागरी सेवा, व्यापार आणि उद्योग यांसारख्या विविध क्षेत्रांत उल्लेखनीय कामगिरी करणाऱ्यांना हा सन्मान दिला जातो. वंश, व्यवसाय, सामाजिक स्थान किंवा लिंग याची पर्वा न करता कोणीही या पुरस्कारासाठी पात्र ठरू शकते. मात्र, डॉक्टर आणि शास्त्रज्ञ वगळता सरकारी कर्मचारी आणि सार्वजनिक उपक्रमातील कर्मचारी यासाठी पात्र नाहीत.

केंद्र सरकारने या पुरस्कारांना ‘जनतेचा पद्म’ बनवण्याचा संकल्प केला आहे. यामुळे सामान्य नागरिकांना स्वतःसह इतरांच्या उल्लेखनीय कामगिरीचे नामांकन करण्याचे आवाहन करण्यात आले आहे. विशेषतः महिला, आदिवासी, अनुसूचित जाती-जमाती, दिव्यांग आणि निःस्वार्थ समाजसेवा करणाऱ्या व्यक्तींच्या कामगिरीला प्राधान्य देण्याचे आवाहन आहे.

नामांकनासाठी राष्ट्रीय पुरस्कार पोर्टलवर उपलब्ध नमुन्यात सर्व तपशील भरावे लागतील. यात ८०० शब्दांपर्यंतची कथनात्मक माहिती आवश्यक आहे. ही माहिती नामांकित व्यक्तीच्या क्षेत्रातील असामान्य कामगिरी आणि योगदान स्पष्ट करेल. गृह मंत्रालयाच्या संकेतस्थळावर (https://mha.gov.in) आणि पद्म पुरस्कार पोर्टलवर (https://padmaawards.gov.in) याबाबत सविस्तर माहिती उपलब्ध आहे. पुरस्कारांचे नियम आणि संनियमें https://padmaawards.gov.in/AboutAwards.aspx या लिंकवर पाहता येतील.

२०१४ पासून केंद्र सरकारने ‘अनसंग हिरोज’ म्हणजेच समाजासाठी निःस्वार्थ कार्य करणाऱ्या सामान्य व्यक्तींना सन्मानित करण्यावर भर दिला आहे. यामुळे पद्म पुरस्कारांना खऱ्या अर्थाने लोकाभिमुख स्वरूप प्राप्त झाले आहे. यंदा मिझोरमचे प्रख्यात खगोलशास्त्रज्ञ प्रा. जयंत नारळीकर यांच्यासारख्या व्यक्तींच्या कार्याला सन्मान मिळण्याची शक्यता आहे.

पद्म पुरस्कारांचे लोकाभिमुख स्वरूप हे भारताच्या समावेशकतेचे प्रतीक आहे. ऑनलाइन नामांकन प्रक्रियेमुळे पारदर्शकता वाढली आहे. यामुळे सामान्य माणसाला आपल्या क्षेत्रातील प्रेरक व्यक्तींना पुढे आणण्याची संधी मिळाली आहे. मिझोरमच्या पूर्ण साक्षरतेच्या यशासारखीच ही प्रक्रिया समाजातील प्रत्येक स्तरातील व्यक्तींना सन्मानित करण्याची संधी देते. नामांकन प्रक्रियेत सहभागी होऊन प्रत्येक नागरिक आपल्या समाजातील खऱ्या नायकांना सन्मान मिळवून देऊ शकतो.

'आवाज मराठी'वर प्रसिद्ध होणारे लेखन, व्हिडिओज आणि उपक्रम यांविषयीचे अपडेट्स मिळवण्यासाठी या लिंक्सवर क्लिक करा -

Awaz Marathi WhatsApp Group
Awaz Marathi Facebook Page

Awaz Marathi Twitter