पंतप्रधान नरेंद्र मोदी शुक्रवारी (२१ नोव्हेंबर २०२५) दक्षिण आफ्रिकेच्या तीन दिवसीय दौऱ्यावर रवाना झाले आहेत. ते जोहान्सबर्ग येथे होणाऱ्या २० व्या G20 शिखर परिषदेत सहभागी होणार आहेत. आफ्रिका खंडात G20 परिषद होण्याची ही पहिलीच वेळ आहे. या ऐतिहासिक मंचावर पंतप्रधान मोदी भारताचा दृष्टिकोन मांडतील. हा दृष्टिकोन 'वसुधैव कुटुंबकम' आणि 'एक पृथ्वी, एक कुटुंब, एक भविष्य' या भारताच्या संकल्पनेवर आधारित असेल.

पंतप्रधान मोदींनी 'X' (पूर्वीचे ट्विटर) वर पोस्ट करून आपल्या दौऱ्याची माहिती दिली. "जोहान्सबर्ग, दक्षिण आफ्रिका येथे G20 परिषदेत सहभागी होणार आहे. ही परिषद विशेष आहे कारण ती आफ्रिकेत होत आहे. तिथे विविध जागतिक मुद्द्यांवर चर्चा होईल. परिषदेदरम्यान विविध जागतिक नेत्यांच्या भेटी घेणार आहे," असे त्यांनी म्हटले आहे.

दक्षिण आफ्रिकेचे राष्ट्राध्यक्ष सिरिल रामाफोसा यांच्या निमंत्रणावरून पंतप्रधान २२ आणि २३ नोव्हेंबर रोजी तिथे असतील. आपल्या प्रस्थानापूर्वीच्या निवेदनात पंतप्रधान म्हणाले, "या परिषदेत मी भारताचा दृष्टिकोन आपल्या 'वसुधैव कुटुंबकम' आणि 'एक पृथ्वी, एक कुटुंब आणि एक भविष्य' या दृष्टीकोनाला अनुसरून मांडणार आहे."

ही परिषद विशेष असण्याचे कारण म्हणजे २०२३ मध्ये भारताच्या G20 अध्यक्षपदाच्या काळात आफ्रिकन युनियनला G20 चे सदस्यत्व मिळाले होते. त्यानंतर आफ्रिकेत होणारी ही पहिलीच परिषद आहे.

या वर्षीच्या G20 ची थीम 'एकता, समानता आणि शाश्वतता' (Solidarity, Equality and Sustainability) ही आहे. या माध्यमातून दक्षिण आफ्रिका नवी दिल्ली आणि ब्राझीलमधील मागील परिषदांचे निष्कर्ष पुढे नेणार आहे.

परिषदेच्या मुख्य सत्रांव्यतिरिक्त, पंतप्रधान मोदी ६ व्या IBSA (भारत-ब्राझील-दक्षिण आफ्रिका) शिखर परिषदेतही सहभागी होतील. तसेच, ते जोहान्सबर्गमध्ये उपस्थित असलेल्या काही जागतिक नेत्यांसोबत द्विपक्षीय चर्चा करतील. दक्षिण आफ्रिकेत भारतीय वंशाचे लोक मोठ्या संख्येने राहतात. त्यांच्याशी संवाद साधण्यासाठीही पंतप्रधान उत्सुक आहेत.

परराष्ट्र मंत्रालयाने दिलेल्या माहितीनुसार, पंतप्रधान मोदी परिषदेच्या तिन्ही सत्रांमध्ये बोलण्याची अपेक्षा आहे. ही तीन सत्रे खालील विषयांवर असतील:

१. समावेशक आणि शाश्वत आर्थिक वाढ: यात आपल्या अर्थव्यवस्था उभारणे, व्यापाराची भूमिका, विकासासाठी वित्तपुरवठा आणि कर्जाचा बोजा यावर चर्चा होईल.

२. एक लवचिक जग (Resilient World): यात आपत्ती धोक्याचे निवारण, हवामान बदल, ऊर्जा संक्रमण आणि अन्न प्रणाली यावर भर असेल.

३. सर्वांसाठी एक न्याय्य आणि योग्य भविष्य: यात क्रिटिकल मिनरल्स (महत्त्वाची खनिजे), सन्मानजनक काम आणि कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) यावर चर्चा होईल.

ग्लोबल साऊथमध्ये (विकसनशील देशांमध्ये) होणारी ही सलग चौथी G20 परिषद आहे. यापूर्वी इंडोनेशिया (२०२२), भारत (२०२३) आणि ब्राझील (२०२४) यांनी अध्यक्षपद भूषवले होते. भारताने आणि ग्लोबल साऊथने उपस्थित केलेले सर्व महत्त्वाचे मुद्दे आपले नेतृत्व तिथे मांडेल, असे परराष्ट्र मंत्रालयाच्या अधिकाऱ्यांनी स्पष्ट केले आहे.