जम्मूतील रेआसी आणि डोडा जिल्ह्यात मंगळवार आणि बुधवार दरम्यान पावसाने हाहाकार माजवला. २४ तासांत जम्मू प्रांतात नोंदवलेला हा सर्वाधिक पाऊस होता. यामुळे मृत्यू आणि विध्वंस झाला. मंगळवारी दुपारी अधकुंवारीजवळ ढगफुटीमुळे ३४ जणांचा मृत्यू झाला. सकाळी डोडा जिल्ह्यात पावसाने आणि पुराने ४ जणांचा बळी घेतला. कटरा येथून जम्मूतील सरकारी वैद्यकीय महाविद्यालय रुग्णालयाच्या शवागारात आणलेल्या ३४ मृतदेहांपैकी १८ ची ओळख पटली आहे. ते पंजाब, दिल्ली, राजस्थान, मध्य प्रदेश आणि उत्तर प्रदेशचे रहिवासी आहेत.
जम्मू-काश्मीरचे उपराज्यपाल मनोज सिन्हा कटरा येथील रुग्णालयात गेले. तिथे १३ जखमी भाविकांची चौकशी केली. ते म्हणाले, “ढगफुटी झाली आणि अधकुंवारी येथील भाविक त्यात अडकले. हा हृदयद्रावक नैसर्गिक आपत्ती आहे. यात मौल्यवान जीव गेले. आम्ही त्यांच्या कुटुंबांना सर्व शक्य मदत देत आहोत.” मंगळवारी हवामानामुळे वैष्णो देवी यात्रा बंद केली होती, असे सांगत त्यांनी मृतांच्या कुटुंबांना ९ लाख रुपयांचे सान्त्वना स्वरूपात देण्याची घोषणा केली.
यात्रेवर प्रश्न
जम्मू-काश्मीरचे मुख्यमंत्री ओमार अब्दुल्ला यांनी मृत्यूंवर शोक व्यक्त केला. आपत्तीची पूर्वसूचना असताना भाविकांना मार्गावर का सोडले, असा प्रश्न त्यांनी उपस्थित केला. ते म्हणाले, “हे नंतर बोलावे लागेल. हवामानाची माहिती असताना जीव वाचवण्यासाठी काही पावले उचलली नसतील का? हवामानाची पूर्वसूचना काही दिवस आधी आली होती.”
ते पुढे म्हणाले, “हे लोक मार्गावर कशासाठी होते? त्यांना का थांबवले नाही? सुरक्षित ठिकाणी का हलवले नाही? हा विषय नंतर चर्चेत घ्यावा लागेल. मौल्यवान जीव गेले, यावर दुःख होत आहे.” विशेष म्हणजे उपराज्यपाल सिन्हा हे त्रिकुट पर्वतावरील यात्रेचे निरीक्षण करणाऱ्या श्री माता वैष्णो देवी श्राइन बोर्डाचे अध्यक्ष आहेत.
मंगळवारी दुपारी ३ वाजता चार भाविक पावसामुळे लोखंडी छताखाली आश्रय घेत होते. तिथेच भूस्खलन झाले. त्यानंतर यात्रा बंद केली. हे भूस्खलन कटरा ते मंदिरापर्यंतच्या वळणदार १२ किलोमीटर मार्गाच्या अर्धवट भागात झाले. मंदिरापर्यंत दोन मार्ग आहेत. हिमकोटी मार्गावर मंगळवारी सकाळपासून यात्रा बंद होती. जुना मार्ग १.३० पर्यंत चालू होता. तेव्हा अधिकाऱ्यांनी पावसामुळे तोही बंद केला. पुढील सूचनेअखेर तो बंद राहील.
रेकॉर्डब्रेक पाऊस
आपत्तीमुळे युनियन टेरिटरीतील शालेय शिक्षण विभागाने गेल्या आठवड्यात शाळा बंद केल्या. राज्य शालेय शिक्षण मंडळाने जम्मू-काश्मीरभर वर्ग ११ आणि १२ च्या परीक्षा पुढे ढकलल्या. अधिकाऱ्यांच्या मते, मंगळवारी २४ तासांत जम्मूने ३८० मिलिमी पाऊस नोंदवला. १९१० मध्ये निरीक्षण केंद्र सुरू झाल्यापासून हा २४ तासांत सर्वाधिक पाऊस आहे. मागील रेकॉर्ड २५ सप्टेंबर १९८८ चा २७०.४ मिलिमीचा आहे.
मुख्यमंत्री ओमार अब्दुल्ला तावी नदीवरील चौथ्या पुलावर गेले. तो पूल भारी पुराने उध्वस्त झाला. २०१४ च्या पूरातही तो उध्वस्त झाला होता. मुख्यमंत्र्यांनी यावेळी तांत्रिक मूल्यमापनाची गरज अधोरेखित केली. बीएसएनएल आणि इतर खासगी टेलिकॉम ऑपरेटर्स जिओ नेटवर्क आणि एअरटेल यांना इंटरनेट आणि टेलिकॉम सेवा तात्काळ सुरू करण्याचे निर्देश दिले.
जम्मू-पठाणकोट, जम्मू-श्रीनगर आणि बटोटे-डोडा-किश्तवार राष्ट्रीय महामार्गांवर वाहन वाहतूक बंद झाली. भूस्खलन आणि पुरामुळे नुकसान झाले. गेल्या तीन दिवसांत सतत पावसाने जम्मूच्या विविध भागांत पुरासदृश परिस्थिती निर्माण झाली. कंबरेभर पाणी साचले. एनडीआरएफ, एसडीआरएफ, पोलिस आणि लष्कराने नावांचा वापर करून लोकांना वाचवले. अधिकाऱ्यांच्या मते, ५,००० हून अधिक लोकांना कमी उंचीच्या पुरग्रस्त भागांतून सुरक्षित स्थळी हलवले.भारतीय हवाई दलाने तडक आणि धाडसी मोहिमेत मधोपुर हेडवर्क्सजवळ अडकलेल्या २२ सीआरपीएफ जवानांसह ३ नागरिकांना वाचवले.
.jpg "प्रातिनिधिक चित्र")
.jpg "रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाचे गव्हर्नर शक्तिकांत दास")