भारतात पुन्हा एकदा इस्लामचे अंतिम प्रेषित हजरत मुहम्मद साहेब यांच्यावरून तणाव आणि वाद निर्माण झाला आहे. गेल्या वर्षीप्रमाणे, याही वेळी 'आय लव्ह मुहम्मद' लिहिलेल्या पोस्टर्सवरून रस्त्यावर निदर्शने होत आहेत आणि मोठ्या प्रमाणावर अटकसत्र सुरू झाले आहे. हा नवीन मुद्दा देशातील मुस्लिम विचारवंत आणि प्रमुख संघटनांसाठी गंभीर चिंतेचा विषय बनला आहे.
या सर्वांनी एकमुखाने अटकेला तीव्र विरोध केला आहे. तसेच, या वादाला विनाकारण खतपाणी घालण्याच्या वृत्तीवर टीका केली आहे आणि शांतता व घटनात्मक अधिकारांचा सन्मान करण्यावर जोर दिला आहे.
प्रसिद्ध इस्लामिक विद्वान मौलाना झहीर अब्बास रिझवी यांनी या संपूर्ण वादावर तीव्र दुःख व्यक्त केले आहे. कोणताही धर्म संघर्ष, हिंसा किंवा द्वेषाला प्रोत्साहन देत नाही, यावर त्यांनी भर दिला. शांतता टिकवून ठेवण्याचे आणि पुन्हा प्रस्थापित करण्याचे आवाहन करत, मौलाना रिझवी म्हणाले की, प्रत्येक धर्माचा सर्वात महत्त्वाचा संदेश "जगा आणि जगू द्या" हा आहे.
'आवाज'शी बोलताना ते म्हणाले की, धर्मच माणसाला खरा माणूस बनवतो, पशु नाही. ज्या पूज्य व्यक्तींच्या नावावर अशांतता पसरवली जात आहे, त्या प्रत्यक्षात प्रत्येक धर्माच्या अनुयायांसाठी आदरास पात्र आहेत, असा इशारा त्यांनी दिला.
मौलाना रिझवी यांनी स्पष्टपणे सांगितले, "आपण सर्व धर्मांचा आदर केला पाहिजे. सलोख्याने राहिले पाहिजे, कारण यातून एका सुव्यवस्थित आणि शांततापूर्ण समाजाचा संदेश जातो."
देशातील वातावरण शांततापूर्ण राहावे आणि सर्व संवेदनशील प्रकरणांमध्ये कायदा व संविधानाचा आदर केला जावा, यावर त्यांनी जोर दिला. कोणत्याही परिस्थितीत कायद्याचे उल्लंघन होऊ नये, कोणीही कायदा हातात घेऊ नये आणि घटनात्मक अधिकारांचे हनन होऊ नये, असा त्यांचा आग्रह आहे. त्यांच्या मते, हीच एका समृद्ध राष्ट्राची आणि सभ्य समाजाची खरी ओळख आहे.
अजमेर दर्गा आणि चिश्ती फाउंडेशनचे प्रमुख सैयद सलमान चिश्ती यांनी या संवेदनशील मुद्द्यावर एक संतुलित आणि व्यावहारिक दृष्टिकोन सादर केला आहे. ते म्हणाले की, प्रत्येक भारतीयाने कायद्याचा आदर केला पाहिजे, संविधानाचे रक्षण केले पाहिजे आणि कोणत्याही प्रकारच्या संघर्षापासून किंवा वादापासून दूर राहिले पाहिजे.
सैयद सलमान चिश्ती यांनी दोन्ही बाजूंना सावधगिरी बाळगण्याचा सल्ला दिला. ते म्हणाले की, एकीकडे, 'आय लव्ह मुहम्मद'चा नारा देणाऱ्यांनी सावधगिरी बाळगली पाहिजे, तर दुसरीकडे, अधिकाऱ्यांनीही हा संवेदनशील मुद्दा अत्यंत काळजीपूर्वक हाताळला पाहिजे.
त्यांनी सांगितले की, कोणत्याही तरुणाने किंवा आंदोलकाने कायदा आणि संविधानाविरुद्ध काम करू नये, पण त्याचबरोबर, सरकार आणि पोलिसांनी घटनात्मक स्वातंत्र्यांचे रक्षण करण्यासाठी प्रयत्न केले पाहिजेत. त्यांनी अभिव्यक्ती स्वातंत्र्याच्या अधिकारावर विशेष जोर दिला. सोशल मीडियावर असो किंवा सार्वजनिक सभा आणि निदर्शनांच्या माध्यमातून, हा हक्क प्रत्येक भारतीयाला मिळाला आहे.
अशा परिस्थितीत काही घटक वातावरण बिघडवण्याचा प्रयत्न करतात, ज्यामुळे निष्पाप तरुणांवर अन्याय होतो, याबद्दल त्यांनी खेद व्यक्त केला. चिश्ती यांनी आवाहन केले की, इस्लामच्या प्रेषितांवरील प्रेमाला संघर्षाचा विषय बनवू नये. लोकांनी धार्मिक सहिष्णुता दाखवली पाहिजे, जी त्यांच्या मते या देशाचा अभिमान आणि सार आहे.
गुलशन-ए-गरीब नवाज मदरशाचे प्रमुख आणि अहले सुन्नत वल जमात, पुणे येथील एक प्रमुख आवाज, मौलाना तौफीक अशरफी म्हणाले, "प्रेषित मुहम्मद यांच्यावरील प्रेम हे प्रत्येक मुस्लिमाच्या श्रद्धेचा (ईमान) अविभाज्य भाग आहे. 'आय लव्ह मुहम्मद' आंदोलन हे त्याच प्रेमाची एक सुंदर अभिव्यक्ती आहे. पण, हे प्रेम व्यक्त करताना आपण कायदा आणि सुव्यवस्थेचा आदर केला पाहिजे. मुस्लिमांनी आपली बाजू शांततापूर्ण आणि कायदेशीर मार्गाने, प्रशासनाची परवानगी घेऊन मांडली पाहिजे. प्रेषित केवळ मुस्लिमांसाठीच नाही, तर 'रहमतुल-लिल-आलमीन' आहेत, म्हणजेच संपूर्ण जगासाठी रहमत (दया) आणि करुणेचे प्रतीक आहेत. आपल्या प्रत्येक कृतीत त्यांची ही शिकवण दिसली पाहिजे. प्रेषितांनी स्वतः शिकवले आहे की, 'हुब्बुल वतनी' म्हणजेच आपल्या देशावर प्रेम करणे, हा श्रद्धेचा भाग आहे. आपले देशप्रेम आपल्या वागण्यातून सिद्ध झाले पाहिजे, हीच काळाची गरज आहे."
या संपूर्ण प्रकरणात एमआयएमचे (AIMIM) अध्यक्ष असदुद्दीन ओवैसी सर्वात जास्त परखड राहिले आहेत. त्यांनी स्पष्ट शब्दांत हा वाद वाढवण्यावर टीका केली आहे. ते म्हणाले आहेत की, पैगंबर मोहम्मद हे इस्लामचे अंतिम प्रेषित होते आणि कोणताही मुसलमान त्यांना मानल्याशिवाय मुसलमान होऊ शकत नाही.
ओवैसी यांचा तर्क आहे की, जर मुसलमान 'आय लव्ह मोहम्मद' म्हणत असतील, तर त्याला वादाचा विषय बनवू नये. त्यांनी परखडपणे विचारले, "जर तुम्ही 'लव्ह' (प्रेमाचा) विरोध करत असाल, तर याचा अर्थ तुम्ही प्रेमाचे विरोधक आहात."
आपले विधान अधिक व्यापक करत ते म्हणाले की, जर कोणी हिंदू 'आय लव्ह महादेव' म्हणाला, तर त्यावरही कोणाला आक्षेप नसावा. त्यांनी इशारा दिला की, अशा वादांमुळे जगात भारताची प्रतिमा खराब होते.
ओवैसी यांच्या व्यतिरिक्त, मुंबईची रझा अकादमी आणि द मुस्लिम स्टुडंट्स ऑर्गनायझेशन ऑफ इंडिया (MSO) यांसारख्या प्रमुख सुन्नी गटांनीही एक परिपक्व आणि संतुलित भूमिका घेतली आहे. त्यांनी 'आय लव्ह मोहम्मद'वरून झालेल्या अटकेचा तीव्र विरोध केला आहे, तर यावर वाद निर्माण करणाऱ्यांना संयमाने काम करण्याचा सल्लाही दिला आहे.
या दोन्ही संघटनांनी विरोध आणि सल्ल्याच्या पलीकडे जाऊन कायदेशीर पाऊल उचलले आहे. मुस्लिम स्टुडंट्स ऑर्गनायझेशन ऑफ इंडिया (एमएसओ) आणि रझा अकादमीने दिल्ली उच्च न्यायालयात धाव घेतली आहे, जिथे त्यांनी 'आय लव्ह मुहम्मद' लिहिलेल्या पोस्टर्सशी संबंधित अनेक एफआयआर आणि अटकेला आव्हान दिले आहे. त्यांनी दावा केला आहे की, हे पोस्टर्स केवळ "भक्तीची अभिव्यक्ती" होते.
दाखल केलेल्या जनहित याचिकेत (PIL) म्हटले आहे की, दाखल केलेले एफआयआर 'सांप्रदायिक स्वरूपाचे' आहेत आणि याचिकाकर्त्यांच्या 'मूलभूत अधिकारांचे' उल्लंघन करतात. याचिकाकर्त्यांनी युक्तिवाद केला की, हे एफआयआर उत्तर प्रदेशच्या विविध ठिकाणी "मुस्लिम समाजाच्या त्या सामान्य नागरिकांविरुद्ध दाखल केले गेले, ज्यांनी केवळ धार्मिक सण साजरे करण्याचा आणि देवाप्रती आपली भक्ती व्यक्त करण्याचा प्रयत्न केला."
याचिकेत हेही म्हटले आहे की, बहुसंख्य समाजाच्या सदस्यांनी त्यांना कोणत्याही ठोस किंवा स्वतंत्र पुराव्याशिवाय गुन्हेगारी प्रकरणांमध्ये अडकवले आहे. रझा अकादमी आणि एमएसओने जिथे एकीकडे अटक आणि एफआयआरचा विरोध केला, तिथेच दुसरीकडे त्यांनी मुस्लिमांनाही संयम आणि समजूतदारपणाने काम करण्याचा सल्ला दिला आहे. दोन्ही संघटनांनी म्हटले की, कोणत्याही धार्मिक भावनेच्या अभिव्यक्तीवरून संघर्षाचा मार्ग स्वीकारला जाऊ नये.
हा संपूर्ण वाद ९ सप्टेंबर रोजी सुरू झाला, जेव्हा कानपूर पोलिसांनी बारावफातच्या मिरवणुकीदरम्यान सार्वजनिक रस्त्यावर 'आय लव्ह मुहम्मद' लिहिलेले बोर्ड लावल्याच्या आरोपावरून ९ नामनिर्देशित आणि १५ अज्ञात लोकांविरुद्ध एफआयआर दाखल केला होता. हिंदू गटांनी यावर तीव्र आक्षेप घेत, याला "परंपरेपासून विचलन" आणि "जाणीवपूर्वक चिथावणी" देणारे कृत्य म्हटले होते, त्यानंतर हे प्रकरण तापले.
मुस्लिम समाजाचे विचारवंत आणि संघटना आता हा वाद लवकरात लवकर शांत करण्यासाठी आणि अनावश्यक अटकसत्र थांबवण्यासाठी कायदेशीर आणि सामाजिक दोन्ही स्तरांवर सक्रिय प्रयत्न करत आहेत.
जमियत-ए-उलेमा उत्तर प्रदेशचे नायब सदर आणि कानपूरचे शहर काझी, हाफिज व कारी अब्दुल कुद्दूस हादी यांनी 'आय लव्ह मोहम्मद' मोहिमेसंदर्भात शांतता आणि कायदा-सुव्यवस्था राखण्याचे आवाहन केले आहे. ते म्हणाले, "मी सर्वांना, विशेषतः महत्त्वाच्या आणि सुज्ञ व्यक्तींना आवाहन करतो की, त्यांनी आपापल्या भागात शांतता राखावी. मुलांना आणि तरुणांना कोणत्याही प्रकारची मिरवणूक काढण्यापासून सक्तीने थांबवावे. पोलीस प्रशासन कठोर भूमिका घेत आहे. परिस्थिती बिघडल्यास आपल्या शहराची शांतता धोक्यात येईल."
त्यांनी आवाहन केले की, "कुणीही कायदा हातात घेऊ नये. कोणतीही समस्या उद्भवल्यास प्रशासनाशी संपर्क साधावा. 'आय लव्ह मोहम्मद' या नावावर कोणतीही एफआयआर झालेली नाही. बॅनर फाडल्याप्रकरणी एफआयआर दाखल झाली आहे, ही अफवा आहे. त्यावर विश्वास ठेवू नका."
ऑल इंडिया तंजीम उलेमा-ए-इस्लामचे अध्यक्ष मुफ्ती अशफाक हुसैन कादरी यांनी मुस्लिम समाजाला शांतता आणि संयम राखण्याचे आवाहन केले आहे. समाजाशी संवाद साधताना ते म्हणाले, "प्रेषित मोहम्मद (स.) यांच्यावर प्रेम व्यक्त करणे हे आपल्या श्रद्धेचा अविभाज्य भाग आहे. परंतु सध्याची संवेदनशील परिस्थिती पाहता, मी मुस्लिम तरुणांना आणि समाजातील सर्व लोकांना रस्त्यावर उतरून प्रदर्शन करणे टाळण्याचे आवाहन करतो."
ते पुढे म्हणाले, "तुमचे विरोधक तुम्हाला रस्त्यावर आणू इच्छितात, जेणेकरून ते तुम्हालाच गुन्हेगार ठरवून तुमच्यावर कायदेशीर कारवाई करू शकतील. हा एक सापळा असू शकतो, त्यामुळे भावनिक होऊन कोणताही निर्णय घेऊ नका."
त्यांनी मुस्लिम समुदायाला आवाहन केले की, "प्रेषितांवरील प्रेम आणि श्रद्धा घरात आणि मस्जिदमध्ये व्यक्त करा. जर आंदोलन करणे अत्यंत आवश्यक असेल, तर कायदेशीर परवानगीशिवाय कोणतेही पाऊल उचलू नका. उलेमा (धर्मगुरू) आणि समाजातील जबाबदार नेते एकत्र बसून पुढील रणनीती ठरवतील. त्यांच्या सामूहिक निर्णयाची प्रतीक्षा करा. प्रेषितांवरील प्रेमापोटी आपल्याकडून असे कोणतेही कृत्य होऊ नये, ज्यामुळे आपल्यावरच आरोप लावले जातील."
