आजपासून नऊ दिवसांसाठी, नवी दिल्ली हे जागतिक पॅरा-क्रीडा विश्वाचे केंद्र बनेल. हे एक असे व्यासपीठ असेल, जिथे जिद्द, वेग आणि मानवी इच्छाशक्तीचा उत्सव साजरा केला जाईल. २७ सप्टेंबर ते ५ ऑक्टोबर २०२५ या कालावधीत, राजधानी दिल्ली पहिल्यांदाच 'जागतिक पॅरा ॲथलेटिक्स चॅम्पियनशिप'चे आयोजन करत आहे. प्रतिष्ठित जवाहरलाल नेहरू स्टेडियममध्ये १०० हून अधिक देशांतील १००० पेक्षा जास्त खेळाडू सहभागी होणार आहेत.
ही स्पर्धा केवळ भारतासाठी यजमान म्हणून पदार्पण नाही, तर देशाच्या भूमीवर होणाऱ्या सर्वात मोठ्या पॅरा-क्रीडा आयोजनांपैकी एक आहे. पॅरालिम्पिक खेळांव्यतिरिक्त, ही स्पर्धा ट्रॅक आणि फील्डमधील पॅरा-ॲथलीट्ससाठी सर्वात मोठी स्पर्धा मानली जाते.
पदके आणि विक्रमांच्या पलीकडे जाऊन, नवी दिल्ली २०२५ ची ही स्पर्धा सर्वसमावेशकतेचे प्रतीक आहे. जवाहरलाल नेहरू स्टेडियमला नवीन 'मोंडो ट्रॅक' आणि खेळाडूंसाठी अनुकूल सुविधांनी सुसज्ज करण्यात आले आहे. ही स्पर्धा केवळ एक क्रीडा मैलाचा दगडच नाही, तर पॅरा-क्रीडाबद्दल समाजात जागरूकता निर्माण करण्याचे एक माध्यमही ठरत आहे.
भारताचे पॅरा-ॲथलेटिक्समधील नायक
गेल्या दशकात, भारताने जागतिक पॅरा-ॲथलेटिक्सच्या उदयामध्ये एक मोठी यशोगाथा लिहिली आहे. २०१५ च्या दोहा विश्व चॅम्पियनशिपमधील दोन रौप्य पदकांपासून ते २०२४ च्या कोबे येथील ६ सुवर्णांसह १७ पदकांपर्यंत, हा बदल विलक्षण राहिला आहे. हा प्रवास केवळ खेळाडूंची जिद्दच नाही, तर पॅरालिम्पिक कमिटी ऑफ इंडिया आणि वाढत्या गुंतवणुकीमुळे मिळालेला पाठिंबाही दर्शवतो.
यावर्षी, ७० हून अधिक खेळाडू भारताचे प्रतिनिधित्व करत आहेत. पॅरिस २०२४ पॅरालिम्पिकमध्ये, देशाने पॅरा-ॲथलेटिक्समध्ये १७ पदकांसह एकूण ८४ पदके जिंकली होती. १९६८ मध्ये तेल अवीव येथे पॅरालिम्पिकमध्ये पदार्पण केल्यापासून, भारतीय खेळाडूंनी पॅरा-ॲथलेटिक्समध्ये आठ सुवर्णपदके पटकावली आहेत.
यावर्षी सर्वांचे लक्ष भारताच्या पॅरालिम्पिक चॅम्पियन्स आणि अनेक पदक विजेत्यांवर असेल. यात भालाफेकमधील सुमित, धावपटू प्रीती पाल, उंच उडीतील प्रवीण कुमार, क्लब थ्रोमधील धरमबीर आणि भालाफेकमधील नवदीप यांसारख्या खेळाडूंचा समावेश आहे, ज्यांच्याकडून घरच्या मैदानावर विक्रमी कामगिरीची अपेक्षा आहे.
स्पर्धेचा इतिहास आणि स्वरूप
या खेळाची मुळे १९५० च्या दशकात झालेल्या 'स्टोक मँडेविल गेम्स'मध्ये रुजलेली आहेत. त्यावेळी दुसऱ्या महायुद्धातील जखमी सैनिकांनी पहिल्यांदा भालाफेक स्पर्धांमध्ये भाग घेतला होता. १९६० मध्ये रोम येथे झालेल्या पहिल्या पॅरालिम्पिक खेळांमध्ये पॅरा ॲथलेटिक्सचा औपचारिक समावेश झाला.
नऊ दिवसांच्या या स्पर्धेत ट्रॅक आणि फील्डमधील एकूण १८६ पदक स्पर्धांचा समावेश असेल, ज्यात पुरुषांसाठी १०१, महिलांसाठी ८४ आणि एक मिश्र स्पर्धा असेल. या स्पर्धेचे थेट प्रक्षेपण भारताचा सार्वजनिक प्रसारक 'प्रसार भारती' दूरदर्शनच्या 'डीडी स्पोर्ट्स' वाहिनीवर आणि 'वेव्हज ॲप' या डिजिटल प्लॅटफॉर्मवर करणार आहे.
ही स्पर्धा म्हणजे केवळ विक्रमी कामगिरीच नव्हे, तर मानवी इच्छाशक्ती, शिस्त आणि जिद्दीचा विजय साजरा करण्याची संधी आहे. खेळाडूंसाठी हा इतिहास घडवण्याची संधी आहे, तर चाहत्यांसाठी क्रीडांगणाच्या पलीकडे जाऊन प्रेरणा देणाऱ्या कहाण्या अनुभवण्याची संधी आहे. यजमान म्हणून भारताची भूमिका, सर्वसमावेशकता आणि उत्कृष्टता एकत्र नांदू शकतात, हे दर्शवते.
