मोहम्मद फरहान इस्रायली
अब्दुल लतीफ, ज्यांना संपूर्ण राजस्थान 'आरको' नावाने ओळखते, ते केवळ एक व्यावसायिक नाहीत, तर त्यांनी उद्योग आणि समाजसेवा यांचा संगम साधून लोकांचे जीवन सुधारले आहे. "काही हजार रुपयांमध्ये लग्न करा, पण आपल्या मुलांना शिक्षण द्या. हुंड्यावर पैसे वाया घालवू नका," असे लतीफ सांगतात, ज्यांनी एका मिशनरी उत्साहाने सामाजिक वाईट प्रथांविरोधात लढा दिला.
त्यांचा जन्म १९४६ मध्ये चोमूजवळील एका लहानशा गावात, एका सामान्य कुटुंबात झाला. आज ते जयपूरच्या चीनी की बुर्ज परिसरात राहतात. त्यांचे आई-वडील रहमतुल्लाह आणि हफीजन यांनी त्यांना मेहनत, प्रामाणिकपणा आणि इतरांची सेवा करण्याची मूल्ये शिकवली, जी त्यांच्या जीवनाचा आधार बनली.
अब्दुल लतीफ यांची कंपनी, 'अब्दुल रज्जाक अँड कंपनी' (आरको), इलेक्ट्रिक मोटर, पंखे, कूलर आणि इतर उत्पादनांमध्ये एक प्रसिद्ध नाव बनली. याशिवाय, जयपूरच्या सिंधी कॅम्प बस स्टँडजवळ असलेले त्यांचे हॉटेल, 'आरको पॅलेस', त्यांची दूरदृष्टी आणि समर्पणाचे प्रतीक आहे.
_(1).jpeg)
१९६० च्या दशकात, जेव्हा स्वातंत्र्यानंतर भारत वेगाने बदलत होता, तेव्हा अब्दुल लतीफ यांनी १९५८ ते १९६२ या काळात इलेक्ट्रिकल कामाचे प्रशिक्षण घेतले आणि १९६२ मध्ये 'अब्दुल रज्जाक अँड कंपनी' सुरू केली. सुरुवातीला इलेक्ट्रिक मोटर दुरुस्त करणारे हे एक लहान दुकान होते, पण लवकरच ते मोटर, पंखे, कूलर आणि पंप बनवणाऱ्या उत्पादन व्यवसायात वाढले, ज्यांची उत्पादने संपूर्ण भारतात पाठवली जात. १९७२ मध्ये, त्यांनी मोटर वाइंडिंगसाठी कॉटन टेपचा कारखाना सुरू केला, ज्याला देशभरातून मागणी होती.
तथापि, १९९२ च्या बाबरी मशीद संघर्षामुळे व्यवसायात मंदी आली - व्यवसाय कमी झाला, पेमेंट अडकले आणि व्यापाराचे नुकसान झाले. तरीही, त्यांनी हार मानली नाही. त्यांनी 'आरको एंटरप्रायझेस' आणि 'आरको इंडस्ट्रीज' म्हणून पुनर्ब्रँडिंग केले आणि 'हॉटेल आरको पॅलेस'सोबत आदरातिथ्य क्षेत्रात प्रवेश केला, ज्यात आता १२५ खोल्या आणि अनेक दुकाने आहेत. हे हॉटेल समाजकल्याण उपक्रमांचे केंद्र म्हणूनही काम करते. त्यांनी पेट्रो फील्ड (बडोदा) आणि जयपूर सेंट्रल कोऑपरेटिव्ह बँकेचे संचालक म्हणूनही काम पाहिले.
सामाजिक कल्याणाच्या ध्येयाने प्रेरित होऊन, अब्दुल लतीफ यांनी २००१ मध्ये 'मन्सुरी पंचायत'चे अध्यक्ष म्हणून समाजाची सेवा करण्यास सुरुवात केली. त्यांचा सर्वात मोठा उपक्रम म्हणजे मुस्लिमांसाठी सामूहिक विवाह सोहळे आयोजित करणे, ज्याचा उद्देश हुंडा पद्धत संपवणे आणि साध्या विवाहांना प्रोत्साहन देणे हा आहे. २००१ ते कोविड-१९ लॉकडाउनपर्यंत, त्यांनी २२-२३ असे कार्यक्रम आयोजित केले, ज्यात एका वेळी ५० ते १४० जोडप्यांचे विवाह लावले गेले - एकूण सुमारे ३,००० जोडपी.
_(1).jpeg)
लॉकडाउननंतर, त्यांनी 'हॉटेल आरको पॅलेस'ला गरजू कुटुंबांसाठी वैयक्तिक विवाहांचे ठिकाण बनवले - ज्यात जोडप्यासाठी कपडे आणि ५० पाहुण्यांसाठी जेवणाची सोय कमीत कमी खर्चात केली जाते. पंचायत बायोडाटा गोळा करून स्थळे शोधण्यासही मदत करते आणि अडचणीत असलेल्या विवाहांसाठी समुपदेशन आणि वाद निराकरणही करते. दर महिन्याला २०-२५ प्रकरणे सोडवली जातात.
सामाजिक वाईट प्रथा संपवण्यासाठी आणि समाजाला संघटित करण्यासाठी, त्यांनी २०१८ मध्ये 'प्रांतीय मुस्लिम तेली महापंचायत'ची स्थापना केली. आज २,००० हून अधिक सक्रिय सदस्यांसह, ही संस्था प्रतिभा ओळख कार्यक्रम आयोजित करते आणि राजस्थानच्या विविध जिल्ह्यांमध्ये विद्यार्थ्यांसाठी वसतिगृहे बांधत आहे.
लतीफ यांचा विश्वास आहे की शिक्षण हे सामाजिक परिवर्तनाचे सर्वात शक्तिशाली साधन आहे. २००१ पासून, त्यांनी विद्यार्थ्यांसाठी वार्षिक पुरस्कार सोहळे आयोजित केले आहेत. सुरुवातीला ४०-५० मुलांचा सत्कार होत असे, आता ही संख्या ३०० पर्यंत वाढली आहे. इयत्ता १० वी आणि १२ वी मध्ये ८५% पेक्षा जास्त गुण मिळवणाऱ्या विद्यार्थ्यांना आणि 'हाफिज-ए-कुराण'ला रोख पारितोषिके आणि सन्मान दिले जातात - आतापर्यंत ६,००० हून अधिक मुलांना पुरस्कार देण्यात आले आहेत.
त्यांनी जयपूरमध्ये दोन शाळाही सुरू केल्या आहेत. गेल्या ६-७ वर्षांपासून, ते इंग्रजी बोलण्याचे आणि स्पर्धा परीक्षांच्या तयारीसाठी कोचिंग सेंटर्स चालवत आहेत. 'कौमी सहूलत एज्युकेशनल फंड'चे अध्यक्ष म्हणून, त्यांचे ध्येय हाफिज मुलांना पदवी आणि आरएएस, आयएएस, वैद्यकीय आणि अभियांत्रिकी यांसारख्या स्पर्धा परीक्षांसाठी मदत करणे आहे.
_(1).jpeg)
राजस्थान राज्य विणकर सहकारी संघाचे अध्यक्ष (१९९२-१९९५) म्हणून, त्यांनी विणकरांच्या हक्कांसाठी लढा दिला. त्या वेळी, व्यापारी पॉवरलूमचे कापड हातमाग म्हणून विकत होते, ज्यामुळे खऱ्या कारागिरांचे नुकसान होत होते. त्यांनी ही प्रथा यशस्वीपणे थांबवली आणि केवळ अस्सल हातमाग उत्पादनेच सरकारने खरेदी करावीत, हे सुनिश्चित केले - ज्यामुळे रोजगार आणि सन्मान वाचला.
गेल्या १६ वर्षांपासून, 'राजस्थान दलित-मुस्लिम एकता मंच'चे अध्यक्ष म्हणून, त्यांनी सांप्रदायिक संघर्ष टाळण्यासाठी आणि दलित व मुस्लिम समुदायांमध्ये सलोखा वाढवण्यासाठी काम केले आहे. "आम्ही तेच अन्न खातो, त्याच भागात राहतो आणि त्याच गरिबीचा सामना करतो. काही समाजकंटक आपल्या फायद्यासाठी आपल्याला विभागतात," असे ते म्हणतात.
'ऑल इंडिया मिली कौन्सिल'चे राजस्थान सचिव म्हणून, त्यांनी मुस्लिम कल्याणासाठी आवाज उठवला आहे. २००७ मध्ये, त्यांनी आणि त्यांच्या टीमने तत्कालीन पंतप्रधान मनमोहन सिंग यांची भेट घेऊन आरक्षण, शिक्षण, आरोग्य आणि घरांसारख्या मुद्द्यांवर चर्चा केली.
'आरको' म्हणून ओळखले जाणारे अब्दुल लतीफ केवळ एक यशस्वी व्यावसायिक नाहीत, तर एक परिवर्तनवादी सामाजिक नेते आहेत. हुंडाविरहित विवाह असो, शिक्षणाला प्रोत्साहन देणे असो, विणकरांचे संरक्षण करणे असो, एकता वाढवणे असो किंवा समाजाचा आवाज बुलंद करणे असो - त्यांच्या कामाने हजारो लोकांच्या जीवनाला स्पर्श केला आहे. "माझी ताकद लोकांची सेवा करण्यात आहे," असे ते म्हणतात. आज, जयपूर आणि त्याच्या पलीकडे त्यांचे नाव विश्वास, कठोर परिश्रम आणि सार्वजनिक सेवेचे प्रतीक बनले आहे.
