मुहिब खान
जागतिक अनुवाद दिनानिमित्त, युवा कवी हाशिम रझा जलालपुरी, ज्यांनी मीराबाई आणि कबीरांच्या रचनांना उर्दू शायरीमध्ये रूपांतरित केले आहे, म्हणाले की आपला देश, हिंदुस्थान, हा संत आणि सुफींची भूमी आहे. या मातीत अगणित संत, सुफी आणि महान आत्मांनी जन्म घेतला. त्यांनी आपल्या शिकवणीच्या प्रकाशाने लोकांच्या हृदयाचे उंबरठे प्रेम आणि मानवतेच्या दिव्यांनी उजळले.
एक संत किंवा सुफी कोणत्याही एका धर्माचे, पंथाचे किंवा समाजाचे प्रतिनिधित्व करत नाहीत. उलट, ते प्रेम आणि मानवतेचे मशालवाहक असतात आणि त्यांचे जीवन धार्मिक वाद किंवा जाती-आधारित विभाजनांपासून अलिप्त असते. म्हणूनच, संत आणि सुफींच्या रचनांचा इतर भाषांमध्ये निश्चितपणे अनुवाद व्हायलाच हवा. यामुळे त्यांचा संदेश भाषिक सीमा ओलांडून वाचकांपर्यंत पोहोचत राहील आणि संपूर्ण जगात प्रेम व मानवतेच्या भावनेचा प्रसार होऊ शकेल.
हाशिम रझा जलालपुरी यांनी आतापर्यंत 'मीराबाई उर्दू शायरी में' आणि 'कबीर उर्दू शायरी में' ही दोन पुस्तके प्रकाशित केली आहेत आणि ते इतर अनेक साहित्यिक अनुवादांवर काम करत आहेत. 'मीराबाई उर्दू शायरी में' हे मीराबाईंच्या सर्व छंदांचे उर्दू शायरीतील भाषांतर आहे. या कामाला साहित्यिक, सांस्कृतिक आणि सामाजिक वर्तुळात मोठी ओळख मिळाली आहे. आता या पुस्तकाचा डॉ. राममनोहर लोहिया अवध विद्यापीठ, अयोध्या, उत्तर प्रदेशच्या एम.ए. (उर्दू) प्रथम वर्षाच्या अभ्यासक्रमात एक संदर्भ ग्रंथ म्हणून समावेश करण्यात आला आहे.
'कबीर उर्दू शायरी में' या पुस्तकात संत कबीरांच्या छंदांचे उर्दू शायरीतील भाषांतर आहे. या पुस्तकासाठी, हाशिम रझा जलालपुरी यांना मध्य प्रदेश उर्दू अकादमी, संस्कृती परिषद आणि मध्य प्रदेश सरकारच्या संस्कृती विभागातर्फे 'शादान इंदौरी अखिल भारतीय पुरस्कार २०२३' ने सन्मानित करण्यात आले.
हाशिम रझा जलालपुरी म्हणाले की, कबीर हे भक्ती आंदोलनाच्या सामायिक संस्कृतीचे ध्वजवाहक आहेत. त्यांच्यासाठी राम आणि रहीम एकच आहेत. कबीरांच्या रचना गंगा-यमुनेच्या संगमाप्रमाणे आहेत, ज्या दोन प्रवाहांना सुंदरपणे एकत्र करतात. त्यांचे दोहे आणि छंद भक्ती आणि तसव्वुफ (गूढवाद) दोन्ही दर्शवतात.
कबीरांसाठी, माणसांमधील सर्व भेद अर्थहीन आहेत - कोणी उच्च नाही, कोणी नीच नाही; सर्व एकाच ईश्वराची लेकरे आहेत. भारताच्या इतिहासात, कबीर त्या लोकांपैकी एक आहेत, ज्यांनी मानवतेला एकत्र आणण्याचा आणि त्यांच्यात प्रेम व सलोख्याचे बीज पेरण्याचा प्रयत्न केला. द्वेषाच्या भिंती केवळ लोकांमध्ये विभाजन आणि संघर्ष वाढवतात. म्हणूनच, कबीरांनी द्वेषाची प्रत्येक भिंत तोडून त्याऐवजी प्रेमाची इमारत उभारण्याचे आवाहन केले आणि त्यात ते यशस्वीही झाले.
'मीराबाई उर्दू शायरी में' आणि 'कबीर उर्दू शायरी में' यांव्यतिरिक्त, हाशिम रझा जलालपुरी इतर अनेक भारतीय संत आणि सुफींच्या रचनांना उर्दू शायरीमध्ये रूपांतरित करण्याच्या कामात गुंतले आहेत. या कृती लवकरच प्रकाशित होतील आणि समाजात बंधुभाव व प्रेम वाढविण्यात मदत करतील.
'आवाज मराठी'वर प्रसिद्ध होणारे लेखन, व्हिडिओज आणि उपक्रम यांविषयीचे अपडेट्स मिळवण्यासाठी या लिंक्सवर क्लिक करा -
