निती आयोगाच्या अटल इनोव्हेशन मिशनने (AIM) आज 'मेगा टिंकरिंग डे'चे आयोजन करून एका भव्य सामूहिक नवोपक्रमाचे प्रदर्शन केले. हा भारतातील आतापर्यंतचा सर्वात मोठा शाळा-आधारित टिंकरिंग कार्यक्रम ठरला, ज्यामध्ये सर्व ३५ राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमधील १०,००० हून अधिक अटल टिंकरिंग लॅबमधील (ATL) विद्यार्थी एकत्र आले.
देशभरातील शाळांमध्ये एकाच वेळी झालेल्या या आभासी कार्यक्रमात, ९,४६७ शाळांमधील ४,७३,३५० विद्यार्थ्यांनी सहभाग घेतला. या विद्यार्थ्यांनी त्यांच्या लॅबमध्ये उपलब्ध असलेल्या दैनंदिन साहित्याचा वापर करून एक 'स्वतः करा' (DIY) व्हॅक्युम क्लिनर डिझाइन केले आणि बनवले. विद्यार्थ्यांना ऑनलाइन माध्यमातून टप्प्याटप्प्याने मार्गदर्शन करण्यात आले, ज्यामुळे ते वैज्ञानिक संकल्पना शिकू शकले आणि एकत्र काम करू शकले.
या कार्यक्रमात लेह, लडाख, काश्मीरपासून ते मणिपूर, मिझोरमसारख्या ईशान्येकडील दुर्गम भागांपर्यंत आणि कन्याकुमारी ते कच्छपर्यंतच्या शाळांनी सहभाग घेतला.
"विकसित भारत' या संकल्पनेनुसार, जिथे नवोपक्रम आणि युवाशक्ती राष्ट्रीय परिवर्तनाची प्रमुख शक्ती आहेत, 'मेगा टिंकरिंग डे २०२५' हा तळागाळातील नवोपक्रमाच्या शक्तीचा एक मैलाचा दगड आहे," असे अटल इनोव्हेशन मिशनचे मिशन संचालक दीपक बागला म्हणाले.
"जगातील इतर कोणत्याही देशाने आपल्या शालेय परिसंस्थेत इतक्या मोठ्या प्रमाणावर नवोपक्रमाला प्रोत्साहन दिलेले नाही. ही भारतासाठी नेतृत्व करण्याची आणि जगाला मार्ग दाखवण्याची वेळ आहे," असेही ते म्हणाले.
अटल इनोव्हेशन मिशनने आतापर्यंत देशभरातील शाळांमध्ये १०,००० हून अधिक अटल टिंकरिंग लॅबची स्थापना केली आहे. या लॅबमध्ये विद्यार्थ्यांना थ्रीडी प्रिंटर, रोबोटिक्स किट आणि आयओटी (IoT) उपकरणांसारखी आधुनिक साधने हाताळायला मिळतात, ज्यामुळे त्यांच्यात वास्तविक समस्या सोडवण्याची कौशल्ये विकसित होतात.
हा 'मेगा टिंकरिंग डे' केवळ एक प्रकल्प बनवण्याचे सत्र नव्हते, तर ही एक राष्ट्रीय नवोपक्रम चळवळ होती. या कार्यक्रमाने आगामी शैक्षणिक वर्षासाठीच्या उपक्रमांची सुरुवात केली आहे आणि देशभरातील विद्यार्थी, शिक्षक व भागीदारांना एकत्र आणले आहे.
