"गेल्या आठ दशकांत जगाने अनेक चढ-उतार पाहिले आहेत. मानवतेला अनेक संकटांचा सामना करावा लागला आहे. तरीही, या सर्व काळात भारत आणि रशियाची मैत्री एखाद्या 'ध्रुव ताऱ्या'सारखी अढळ आणि स्थिर राहिली आहे," असे भावपूर्ण प्रतिपादन पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी केले. रशियाचे राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांच्यासोबत नवी दिल्लीत झालेल्या २३ व्या वार्षिक शिखर परिषदेत ते बोलत होते.

दोन्ही नेत्यांनी परस्पर आदर आणि विश्वासावर आधारित ही भागीदारी अधिक बळकट करण्याचा निर्धार व्यक्त केला. या भेटीत दोन्ही देशांमध्ये १२ हून अधिक करार आणि सामंजस्य करारांवर स्वाक्षऱ्या करण्यात आल्या. यामध्ये आरोग्य, स्थलांतर आणि सागरी सहकार्याचा समावेश आहे.

अखंड ऊर्जा पुरवठा

राष्ट्राध्यक्ष पुतिन यांनी भारताला ऊर्जा सुरक्षेची मोठी ग्वाही दिली. "रशिया हा तेल, वायू, कोळसा आणि भारताच्या ऊर्जा विकासासाठी आवश्यक असलेल्या प्रत्येक गोष्टीचा एक विश्वासार्ह पुरवठादार आहे," असे पुतिन म्हणाले. रशिया भारताला इंधनाचा पुरवठा अखंडितपणे सुरू ठेवण्यास तयार असल्याचे त्यांनी स्पष्ट केले. तसेच, त्यांनी भारताच्या 'स्वतंत्र आणि स्वयंपूर्ण' परराष्ट्र धोरणाचे कौतुक केले.

भारतानेही स्पष्ट केले की, ऊर्जा हितसंबंध सुरक्षित ठेवण्यासाठी आणि तेलाच्या किमतींमधील स्थिरता राखण्यासाठी पुरवठादारांमध्ये विविधता आणणे आवश्यक आहे, हे आमचे जुने आणि नवे ऊर्जा भागीदार समजून आहेत.

१०० अब्ज डॉलर्सचे व्यापारी लक्ष्य

दोन्ही नेत्यांनी आर्थिक सहकार्यासाठी एक आराखडा स्वीकारला. यानुसार, २०३० पर्यंत द्विपक्षीय व्यापार १०० अब्ज डॉलर्सपर्यंत वाढवण्याचे उद्दिष्ट ठेवण्यात आले आहे. परराष्ट्र सचिव विक्रम मिस्री यांनी सांगितले की, व्यापारात समतोल राखण्यासाठी भारताकडून रशियाला होणारी निर्यात वाढवण्यावर भर दिला जाईल.

याशिवाय, 'युरेशियन इकॉनॉमिक युनियन'सोबत मुक्त व्यापार करार (FTA) लवकरात लवकर पूर्ण करण्यासाठी दोन्ही नेत्यांनी पाठिंबा दर्शवला. पंतप्रधान मोदींनी नागरी अणुऊर्जा सहकार्याचे महत्त्व अधोरेखित करत, ऊर्जा सुरक्षा हा भारत-रशिया भागीदारीचा एक मजबूत आधारस्तंभ असल्याचे सांगितले.

व्हिसा आणि मानवी हक्क

या भेटीत भारताने रशियन पर्यटकांसाठी एक मोठी घोषणा केली. रशियन नागरिकांना आता ३० दिवसांचा ई-टुरिस्ट व्हिसा आणि ३० दिवसांचा ग्रुप टुरिस्ट व्हिसा मोफत मिळणार आहे.

तसेच, दोन्ही देशांमध्ये 'मॅनपावर मोबिलिटी' (मनुष्यबळ हालचाल) करार झाला आहे, ज्यामुळे नवीन संधी निर्माण होतील, असे मोदींनी सांगितले. या चर्चेदरम्यान पंतप्रधान मोदींनी रशियन सैन्यात सेवा बजावत असलेल्या भारतीय नागरिकांच्या लवकरात लवकर सुटकेचा मुद्दाही पुतिन यांच्याकडे उपस्थित केला.

जागतिक मुद्दे आणि सुरक्षा

संयुक्त निवेदनानुसार, दोन्ही बाजूंनी संयुक्त राष्ट्रांच्या सुरक्षा परिषदेत (UNSC) सुधारणा करण्याची मागणी केली. रशियाने सुधारित परिषदेत भारताच्या कायमस्वरूपी सदस्यत्वासाठी आपला ठाम पाठिंबा पुन्हा व्यक्त केला.

पुतिन म्हणाले, "आम्ही आंतरराष्ट्रीय कायद्याच्या मुख्य तत्त्वांचे रक्षण करत आहोत. ब्रिक्स (BRICS) आणि एससीओ (SCO) मधील समविचारी देशांसोबत मिळून आम्ही एक न्याय्य आणि लोकशाहीपूर्ण बहुध्रुवीय जागतिक व्यवस्था निर्माण करत आहोत."

दोन्ही नेत्यांनी अफगाणिस्तानला दहशतवादापासून मुक्त ठेवण्यावर सहमती दर्शवली आणि इराणचा अणुप्रश्न संवादातून सोडवण्यावर भर दिला. तसेच, गाझामधील मानवी संकटावरही चिंता व्यक्त करण्यात आली. पंतप्रधान मोदींनी युक्रेन संघर्षाचे निराकरण शांततेच्या मार्गाने व्हावे, या भारताच्या भूमिकेचा पुनरुच्चार केला.