नुरुल अमिन कासिमी : इस्लामची सकारात्मक मांडणी करणारे मौलाना

Story by आवाज़ मराठी | Published by Fazal Pathan • 6 h ago

मौलाना नुरुल अमिन कासिमी

दौलत रहमान, गुवाहाटी

असाममधील बहुतांश मुस्लिम तरुण उत्तर प्रदेशातील दारुल उलूम देओबंद या इस्लामी विद्यापीठातून शिक्षण घेतात. त्यानंतर ते मशिदी, मदरसे किंवा इतर संस्थांमध्ये कुराण आणि इस्लामी प्रथा शिकवतात. पण मौलाना नुरुल अमिन कासमी यांनी वेगळी वाट धरली. त्यांनी समाजात इस्लाम आणि मुस्लिम समुदायाबद्दल पसरलेले गैरसमज दूर करण्याची मोहीम हाती घेतली. असामभर ते असामान्य आणि नाविन्यपूर्ण विचारांनी इस्लामचा खरा अर्थ लोकांपर्यंत पोहोचवतात.

नुरुल अमिन यांचे सोशल मीडियावरील व्हिडीओ खूप लोकप्रिय झाले. त्यात ते मुस्लिमांना शिक्षणाचे महत्त्व सांगतात. इस्लामचा मूळ गाभा समजावतात. कुराणातील आयतांचा अर्थ स्थानिक असमिया भाषेत सोप्या शब्दांत मांडतात. मशिदी, ईदगाह, मदरसे आणि सार्वजनिक समारंभांत त्यांची प्रेरक भाषणे लोकांना प्रेरणा देतात.

त्यांनी अलीकडेच असमिया वाचकांसाठी कुराणाचा अर्थ आणि अनुवाद प्रकाशित केला. आजकाल वेळेअभावी पुस्तके न वाचणाऱ्यांसाठी त्यांनी स्वतःच्या आवाजात कुराणाचे असमिया ऑडिओ अनुवाद तयार केले. मध्य असाममधील तेजपूर शहरात त्यांनी इस्लामिक रिसर्च अँड स्टडी सेंटर सुरू केले. प्रगत विचार असलेल्या काही तरुणांसोबत ते समाजासाठी काम करतात.

नुरुल अमिन यांनी सोनितपूर जिल्ह्यातील सुतिया उच्च माध्यमिक शाळेत प्रारंभिक शिक्षण घेतले. मग लखीमपूरच्या खुटकटिया दिनी आलिया मदरशात इस्लामी शिक्षणासाठी दाखल झाले. सहा वर्षे तिथे शिकले. त्यानंतर होजाईच्या जलालिया मदरशात गेले. तिथे शिकताना त्यांनी दहावीची परीक्षा उत्तीर्ण केली. चार वर्षांनंतर त्यांनी दारुल उलूम देओबंदमधून इस्लामी शिक्षण पूर्ण केले. शिक्षण संपल्यावर त्यांनी मध्य असाममधील होजाईच्या मरकझुल मा-आरिफ येथे शिकवायला सुरुवात केली.

शिकवताना त्यांनी बारावीची परीक्षा दिली. रुपी कॉलेजमधून पदवी घेतली. गौहाटी विद्यापीठातून पदव्युत्तर शिक्षण पूर्ण केले. आता ते तिथेच पीएचडी करतात. ‘आवाज-द व्हॉइस’ला दिलेल्या मुलाखतीत ते म्हणाले, “आम्ही असमिया मुस्लिम आहोत. काही लोकांच्या अज्ञानामुळे इस्लामबद्दल गैरसमज पसरतात. कुराण आणि प्रेषित मोहम्मद यांचे खरे शब्द स्थानिक भाषेत लोकांपर्यंत पोहोचवावेत. म्हणून मी हे काम करतो. पवित्र ग्रंथ अरबीत आहेत. त्यांचा अर्थ आपल्या भाषेत सांगणे आपली जबाबदारी आहे.”

जुम्मा नमाजावेळी इमाम खुतबा देतात. त्यात इस्लामची तत्त्वे, समाजाप्रती कर्तव्य, चांगली कृत्ये आणि इतर धर्मांचा आदर यावर बोलतात. पण अरबी भाषेमुळे स्थानिकांना त्याचा अर्थ समजणे कठीण जाते. नुरुल यांनी खुतबाचा अर्थ सोप्या असमिया भाषेत सांगायला सुरुवात केली. ते म्हणाले, “शांतता, माणुसकी आणि खुतबातील संदेश लोकांना त्यांच्या भाषेत समजले तर गैरसमज दूर होतील. काही ठिकाणी खुतबा अरबीतच बोलण्याची परंपरा आहे. काहींना तो मातृभाषेत सांगावा असं वाटतं. प्रेषितांच्या काळापासून अरबीत खुतबा देण्याची प्रथा आहे. म्हणून काही ठिकाणी ती बदलली नाही.”

नुरुल यांना इस्लामी शिक्षणाबरोबर आधुनिक शिक्षणही तितकेच महत्त्वाचे वाटते. ते म्हणाले, “मुस्लिम समाज शिक्षणात मागास आहे. मौलाना किंवा उलेमांचा समाजात मान आहे. त्यांनी शिक्षणाचा सल्ला दिला तर लोक ऐकतील. धार्मिक मेळाव्यांत या गोष्टींवर कमी बोललं जातं. इस्लामी शिक्षण घ्यावे. पण चांगले नागरिक आणि भविष्यासाठी तयार व्यक्ती बनण्यासाठी आधुनिक शिक्षणही घ्यावे.”

ते सर्व धार्मिक मेळाव्यांत असंच बोलतात. ते म्हणाले, “प्रेषित मोहम्मदांनी शिक्षणासाठी चीनपर्यंत जाण्याचा आदेश दिला. कुराणाचा पहिला शब्द आहे ‘वाच.’ प्रेषितांनी शिक्षणासाठी चीनचा उल्लेख केला. तिथे इस्लामी शिक्षणाची सोय नाही. म्हणून त्यांनी आधुनिक शिक्षण आणि माहिती तंत्रज्ञानावरही भर दिला. आज फक्त ४ टक्के मुस्लिम मुले मदरशात शिकतात. सर्व मुलांनी मदरशात जाण्याची गरज नाही. ४ टक्के मुलांनी मौलाना किंवा हाफिज व्हावे. त्यांनी धर्म टिकवावा. बाकी ९६ टक्के मुलांनी आधुनिक शिक्षण घ्यावे. समाजात चांगले सदस्य बनावे.”

मदरसे किंवा आधुनिक शिक्षण घेणाऱ्या मुलांबरोबरच शाळा सोडणाऱ्या मुलांबद्दलही विचार करावा लागेल, असं नुरुल म्हणाले. शिक्षणानेच मुस्लिम समाजाला सध्याच्या अवस्थेतून बाहेर काढता येईल.

'आवाज मराठी'वर प्रसिद्ध होणारे लेखन, व्हिडिओज आणि उपक्रम यांविषयीचे अपडेट्स मिळवण्यासाठी या लिंक्सवर क्लिक करा -

Awaz Marathi WhatsApp Group
Awaz Marathi Facebook Page

Awaz Marathi Twitter