केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा यांच्या नेतृत्वाखाली नक्षलवादाविरोधात सुरू असलेल्या सातत्यपूर्ण कारवायांना आज (मंगळवार) मोठे यश मिळाले आहे. CPI (Maoist) या प्रतिबंधित संघटनेचा पॉलिट ब्युरो सदस्य आणि सर्वोच्च नेत्यांपैकी एक असलेल्या, मल्लोझुला वेणुगोपाल राव उर्फ सोनू याने आपल्या ६० साथीदारांसह महाराष्ट्रातील गडचिरोली येथे आत्मसमर्पण केले आहे. या घटनेमुळे नक्षलवादी चळवळीला जबरदस्त हादरा बसला असून, ही चळवळ आता संपुष्टात येण्याच्या मार्गावर असल्याचे स्पष्ट झाले आहे.

सुरक्षा दलांच्या दबावामुळे शरणागती

अधिकृत सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, केंद्र आणि राज्य सरकारांच्या सुरक्षा दलांनी राबवलेल्या यशस्वी मोहिमांमुळेच हे शक्य झाले आहे. ७० वर्षीय वेणुगोपाल राव याने सप्टेंबर महिन्यातच शस्त्रे खाली ठेवण्याचे संकेत देणारे एक पत्रक जारी केले होते. साथीदारांना वाचवण्यासाठी सशस्त्र लढा थांबवण्याची मागणी त्याने केली होती. या भूमिकेला छत्तीसगड आणि देशाच्या इतर भागांतील अनेक माओवादी कॅडरने पाठिंबा दिला होता.

सरकारची भूमिका ठाम

वेणुगोपाल राव याने आत्मसमर्पण करताना, आपल्या साथीदारांशी आणि तुरुंगात असलेल्यांशी चर्चा करण्यासाठी केंद्र सरकारकडे एका महिन्याचा वेळ मागितला आहे. तसेच, या काळात नक्षलवाद्यांविरोधातील सशस्त्र कारवाया थांबवण्याचे आवाहनही त्याने केले आहे.

मात्र, नरेंद्र मोदी सरकारने यावर आपली भूमिका ठाम ठेवली आहे की, नक्षलवाद्यांसोबत कोणतीही चर्चा केली जाणार नाही. गृहमंत्री अमित शहा यांनी या कारवायांचे नेतृत्व करताना स्पष्ट केले आहे की, "एक तर आत्मसमर्पण करा किंवा चकमकीत मारले जा," हाच एकमेव पर्याय आहे.

छत्तीसगडचे उपमुख्यमंत्री विजय शर्मा म्हणाले, "बस्तरच्या जनतेने नक्षलवाद संपवण्याचा निर्धार केला आहे. जे मुख्य प्रवाहात सामील होतील, त्यांचे आम्ही स्वागत करू, पण जे ऐकणार नाहीत, त्यांच्याशी आमची सशस्त्र दले योग्य पद्धतीनेच निपटतील."

नक्षलवादाचा अंत जवळ?

एकेकाळी, २०१० मध्ये, देशातील २०० जिल्ह्यांमध्ये नक्षलवादाचा प्रभाव होता. मात्र, २०१५ पासून केंद्र सरकारने राबवलेल्या 'राष्ट्रीय धोरण आणि कृती योजने'मुळे नक्षलवादी हिंसाचारात ८१% आणि मृत्यूंमध्ये ८५% घट झाली आहे, अशी माहिती गृह मंत्रालयाने ऑगस्ट २०२५ मध्ये संसदेत दिली होती.

गृहमंत्री अमित शहा यांनी मार्च २०२६ पर्यंत देशातून नक्षलवाद संपवण्याचे लक्ष्य ठेवले होते. मात्र, वेणुगोपाल राव सारख्या मोठ्या नेत्याच्या शरणागतीमुळे, ही चळवळ वेळेआधीच संपुष्टात येईल, असा विश्वास सुरक्षा अधिकाऱ्यांना वाटत आहे.