नवी दिल्ली 

आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालयाने महिलांच्या आरोग्याच्या बाबतीत एक मोठा टप्पा गाठला आहे. देशभरात ३० वर्षे आणि त्याहून अधिक वयाच्या १०.१८ कोटींहून अधिक महिलांची गर्भाशयाच्या कर्करोगाची तपासणी करण्यात आली आहे. 'आयुष्मान आरोग्य मंदिरांद्वारे' (AAMs) राष्ट्रीय आरोग्य मोहिमेअंतर्गत (NHM) राबवण्यात आलेल्या असंसर्गजन्य रोगांच्या (NCDs) तपासणी, प्रतिबंध आणि व्यवस्थापनासाठीच्या लोकसंख्या-आधारित उपक्रमाचा हा एक भाग आहे.

हा उपक्रम ३० ते ६५ वर्षे वयोगटातील महिलांसाठी आहे. यात प्रामुख्याने प्रशिक्षित आरोग्य कर्मचाऱ्यांद्वारे एएएम अंतर्गत उप-आरोग्य केंद्रे आणि प्राथमिक आरोग्य केंद्रांमध्ये व्हिज्युअल इन्स्पेक्शन विथ एसिटिक ॲसिड (VIA) वापरून तपासणी केली जाते. व्हीआयए पॉझिटिव्ह प्रकरणे पुढील निदानासाठी प्रगत केंद्रांकडे पाठवली जातात.

आशा कार्यकर्त्यांची महत्त्वाची भूमिका

तळागाळात, मान्यताप्राप्त सामाजिक आरोग्य कार्यकर्ते (ASHAs) समुदाय-आधारित मूल्यांकन यादी (CBAC) फॉर्म वापरून महत्त्वाच्या व्यक्ती ओळखतात. त्यांना एएएममध्ये नियमित आरोग्य तपासणी आणि तपासणीमध्ये सहभागी करून घेण्यास मदत करतात. अशा प्रकारे आशा कार्यकर्त्या लवकर निदान आणि निरोगी जीवनशैली स्वीकारण्याच्या महत्त्वाविषयी जागरूकता निर्माण करण्यास मदत करतात.

समुदाय पातळीवर आरोग्यविषयक उपक्रमांना प्रोत्साहन देणे आणि लक्षित संवाद मोहिम कर्करोग नियंत्रणाच्या प्रतिबंधात्मक पैलूंना हातभार लावतात. राष्ट्रीय कर्करोग जागरूकता दिन आणि जागतिक कर्करोग दिन यांसारखे कार्यक्रम नियमितपणे साजरे केले जातात. याव्यतिरिक्त, प्रिंट, इलेक्ट्रॉनिक आणि सोशल मीडियाचा वापर एनसीडीवर सातत्यपूर्ण सार्वजनिक सहभागाची खात्री देतो.

एनएचएम अंतर्गत, राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांना त्यांच्या कार्यक्रम अंमलबजावणी योजनांनुसार (पीआयपी) जागरूकता निर्माण करण्याच्या उपक्रमांसाठी निधी दिला जातो.

तपासणी मोहिमेचे यश

३० वर्षे आणि त्याहून अधिक वयाच्या व्यक्तींसाठी तपासणीच्या प्रयत्नांना गती देण्यासाठी मंत्रालयाने २० फेब्रुवारी ते ३१ मार्च २०२५ या कालावधीत कालबद्ध एनसीडी तपासणी मोहीम सुरू केली होती. या मोहिमेच्या यशामुळे सध्याच्या यशात वाढ झाली आहे.

२० जुलै २०२५ पर्यंत, राष्ट्रीय एनसीडी पोर्टलवरील आकडेवारीनुसार, ३० वर्षे आणि त्याहून अधिक वयाच्या २५.४२ कोटी पात्र महिलांपैकी १०.१८ कोटी महिलांची गर्भाशयाच्या कर्करोगासाठी तपासणी करण्यात आली आहे. हे आयुष्मान आरोग्य मंदिरांद्वारे व्यापक आणि प्रतिबंधात्मक आरोग्यसेवा पुरवण्यासाठी सरकारची दृढ वचनबद्धता दर्शवते.

केंद्रीय आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण राज्यमंत्री श्री प्रतापराव जाधव यांनी शुक्रवारी लोकसभेत एका लेखी उत्तरात ही माहिती दिली.