भारतीय वंशाच्या फैजान झकीने ठरला स्पेलिंग बी 2025 चा विजेता

Story by आवाज़ मराठी | Published by Fazal Pathan • 1 d ago

फैजान झकी

मोहम्मद फैजान झकी, वय 13, याने भारतीय वंशाच्या मुलांचे स्क्रिप्स नॅशनल स्पेलिंग बीमधील वर्चस्व कायम ठेवत 2025 चा किताब पटकावला. टेक्सासमधील अॅलन येथील सातव्या वर्गातील हा विद्यार्थी 21व्या फेरीत “éclaircissement” हा फ्रेंच शब्द बरोबर लिहून विजेता ठरला. या शब्दाचा अर्थ आहे “एखादी गोष्ट स्पष्ट करणे किंवा प्रबोधन.” हा विजय त्याच्या मेहनतीचा आणि दृढनिश्चयाचा पुरावा आहे. 100व्या वर्धापनदिनी झालेल्या या स्पर्धेत त्याने 240 हून अधिक स्पर्धकांना मागे टाकले.

साध्या कुटुंबातून थेट शिखरावर

हैदराबादमधून अमेरिकेत स्थलांतरित झालेल्या कुटुंबात जन्मलेल्या आणि सामान्य पार्श्वभूमीतून आलेल्या फैजानने असामान्य यश मिळवले. मागील वर्षी 2024 मध्ये तो दुसऱ्या क्रमांकावर होता. तेव्हा त्याने एकही शब्द चुकवला नव्हता, पण टायब्रेकरच्या वेगवान फेरीत त्याला पराभव पत्करावा लागला. यावर्षी फैजानने अपेक्षांचे ओझे हलकेच झटकले. काळ्या हूडीमध्ये मायक्रोफोनकडे उत्साहाने चालत येत, तो शब्द लिहिताना खेळकरपणे हसत होता.

विजयापूर्वीचा थरार

गुरुवारी रात्रीच्या अंतिम फेरीत फैजान विजेता होण्याच्या उंबरठ्यावर होता. तीन स्पर्धक शिल्लक असताना सर्वज्ञ कदम आणि सर्व धरावणे या दोन्ही भारतीय वंशांच्या मुलांनी आपापले शब्द चुकवले. फैजानला विजयासाठी फक्त दोन शब्द बरोबर लिहिण्याची गरज होती. पहिला शब्द होता “commelina.” पण नेहमीप्रमाणे शब्दाचा अर्थ, मूळ भाषा याबद्दल प्रश्न विचारण्याऐवजी फैजानने उत्साहात “K-A-M” असे लिहायला सुरुवात केली.

लगेच आपली चूक लक्षात येताच तो थांबला. “बरं, पुन्हा करतो,” असे म्हणत त्याने मुख्य न्यायाधीश मॅरी ब्रूक्स यांना घंटा वाजवण्यास सांगितले. “आता तुला काय होते ते कळले,” असे ब्रूक्स म्हणाल्या, आणि इतर दोन स्पर्धक पुन्हा रंगमंचावर आले.

शेवटचा शब्द “éclaircissement” येताच फैजानने एकही प्रश्न न विचारता तो बरोबर लिहिला. शेवटचे अक्षर लिहिताच तो उत्साहात मंचावर लोळला, आणि रंगपट्ट्या खाली पडू लागल्या. “मला काय बोलावे कळत नाही. मी खूप आनंदी आहे,” असे त्याने सांगितले. हैदराबादमधील आजी-आजोबा आणि कुटुंबीयांनी हा विजय घरबसल्या पाहिला.

“मी याबद्दल स्वप्नातही घाबरलो असेन”

रंगमंचावर कॉन्फेटींमध्ये उभे असताना फैजान म्हणाला, “आज रात्री मला त्या चुकलेल्या शब्दाबद्दल स्वप्नातही भीती वाटेल.” उच्चारक जॅक बेली यांनी त्याला शांतपणे शब्द लिहिण्यास सांगितले होते, पण फैजानचा उत्साह थांबला नाही. मागील वर्षी टायब्रेकरच्या तयारीचा अभाव त्याला भोवला होता. यावर्षी त्याने वेगावर भर दिला, पण तो काहीसा जास्तच ठरला, असे त्याचे मित्र आणि मागील वर्षीचे विजेते ब्रुहत सोमा यांनी सांगितले. “फैजानला त्याच्या व्यक्तिमत्त्वाची खूप काळजी आहे,” असे ब्रुहत म्हणाला.

प्रशिक्षण आणि उत्साह

स्कॉट रेमर, सॅम इव्हान्स आणि सोहम सुखटणकर या तीन प्रशिक्षकांनी फैजानला मार्गदर्शन केले. पण कोणीही त्याला यांत्रिक बनवू शकले नाही. “तो वेडा आहे. त्याला मजा येते, आणि तो आपल्या आवडीच्या गोष्टी करतो—शब्द लिहिणे,” असे इव्हान्स म्हणाले. फैजानचे वडील झकी अन्वर म्हणाले, “तो खरा चॅम्पियन आहे. तो खूप मेहनत करतो. त्याला संपूर्ण शब्दकोश पाठ आहे.”

स्पर्धेचा थरार

यंदा स्क्रिप्स नॅशनल स्पेलिंग बीने 100वे वर्ष साजरे केले. मागील वर्षीच्या नाट्यमय टायब्रेकरनंतर यावर्षी नियमांत बदल करण्यात आले, ज्यामुळे स्पर्धा अधिक रोमांचक झाली. एका टप्प्यावर सहा स्पर्धकांनी सलग 26 शब्द बरोबर लिहिले. अंतिम फेरीत तीन परिपूर्ण फेऱ्या झाल्या. 2019 च्या आठ जणांच्या टायनंतर असे प्रथमच घडले. तिसऱ्या क्रमांकावर असलेला 11 वर्षांचा सर्व धरावणे जिंकला असता तर तो 2016 नंतरचा सर्वात तरुण विजेता ठरला असता. 14 वर्षांचा सर्वज्ञ कदम दुसऱ्या क्रमांकावर राहिला. आता तो वयामुळे स्पर्धेतून बाहेर पडला आहे.

भारतीय वंशाच्या मुलांचे वर्चस्व कायम

फैजानसह मागील 36 पैकी 30 विजेते भारतीय वंशाचे आहेत. 1999 मध्ये नुपूर लाला यांनी पहिला विजय मिळवला, ज्याचे चित्रण “स्पेलबाऊंड” या माहितीपटात आहे. यंदाच्या शतकमहोत्सवात अनेक माजी विजेत्यांनी हजेरी लावली आणि चाहत्यांना स्वाक्षऱ्या दिल्या.

विजयाचे बक्षीस

फैजानने 50,000 अमेरिकी डॉलर, एक पदक आणि स्क्रिप्स कप मिळवला. मागील वर्षीच्या 25,000 डॉलरच्या दुसऱ्या बक्षिसासह त्याची कमाई 77,500 डॉलर झाली. मागील वर्षी त्याने 1,500 डॉलरचा 21x21 रुबिक्स क्यूब विकत घेतला होता. यावर्षी तो रकमेतील मोठा हिस्सा दान करणार आहे. त्याला मेरियम-वेबस्टरकडून 2,500 डॉलर आणि संदर्भ ग्रंथालय मिळेल. दुसऱ्या क्रमांकाचा सर्वज्ञला 25,000 आणि तिसऱ्या क्रमांकाचा सर्वला 15,000 डॉलर मिळतील.

स्पेलिंगची आवड

फैजान सात वर्षांचा असल्यापासून स्पेलिंग बीमध्ये सहभागी होतो. 2019 मध्ये वाइल्ड-कार्डद्वारे त्याने पहिल्यांदा भाग घेतला. 2023 मध्ये तो उपांत्य फेरीत आणि 2024 मध्ये दुसऱ्या क्रमांकावर होता. “त्याला शब्दांची खरी आवड आहे. अभ्यासाव्यतिरिक्त तो कालबाह्य शब्द शोधतो, जे स्पर्धेत येण्याची शक्यता नसते,” असे ब्रुहत सांगतो.

मजेत केले यश

फैजानला आपल्या अतिउत्साहाबद्दल कोणताही पश्चात्ताप नाही. “ब्रुहतने स्पर्धेला खूप गांभीर्याने घेतले, पण मी मजेत भाग घेतला. आणि पाहा, मी इथे आहे,” असे तो म्हणाला. त्याच्या विजयाने हैदराबादमधील कुटुंबाला आनंद दिला. “हा क्षण अवर्णनीय आहे,” असे फैजान म्हणाला.

स्पर्धेची पार्श्वभूमी

1925 मध्ये लुईव्हिल कुरियर-जर्नलने पहिली स्पेलिंग बी आयोजित केली. फक्त नऊ मुलांनी भाग घेतला. गेल्या 14 वर्षांपासून ही स्पर्धा वॉशिंग्टनजवळील कन्व्हेन्शन सेंटरमध्ये होते. पुढील वर्षी ती कॉन्स्टिट्यूशन हॉलमध्ये परतणार आहे. फैजान हा गेल्या शतकात दुसऱ्या क्रमांकावरून विजेता ठरलेला पाचवा स्पर्धक आहे, आणि 2001 नंतरचा पहिला.

विजेत्याचे उद्गार

“फैजानने खऱ्या चॅम्पियनची जिद्द दाखवली,” असे ई. डब्ल्यू. स्क्रिप्स कंपनीचे अध्यक्ष ॲडम सायमसन म्हणाले. “त्याचा अभ्यास आणि तयारी यामुळे तो या मोठ्या रंगमंचावर विजेता ठरला.” लाखोंना प्रेरणा सर्व स्पर्धकांचा आणि फैजानचा स्क्रिप्स यांनी यावेळी गौरव केला.

'आवाज मराठी'वर प्रसिद्ध होणारे लेखन, व्हिडिओज आणि उपक्रम यांविषयीचे अपडेट्स मिळवण्यासाठी या लिंक्सवर क्लिक करा -

Awaz Marathi WhatsApp Group
Awaz Marathi Facebook Page

Awaz Marathi Twitter